Η πλειονότητα των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο πιστεύουν πως ο καπιταλισμός στην παρούσα μορφή του κάνει περισσότερο κακό παρά καλό, σύμφωνα με μια έρευνα που δημοσιοποιήθηκε πριν από τη συνάντηση αυτή την εβδομάδα στο Νταβός επικεφαλής επιχειρήσεων και πολιτικών ηγετών.
Φέτος είναι η πρώτη φορά που το "Edelman Trust Barometer", το οποίο για δύο δεκαετίες διενεργούσε δημοσκοπήσεις σε δείγματα δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων για την εμπιστοσύνη τους σε κεντρικούς θεσμούς, θέλησε να διερευνήσει πώς ο κόσμος βλέπει τον ίδιο τον καπιταλισμό.
Οι συντάκτες της έρευνας δήλωσαν πως προηγούμενες έρευνες, που έδειχναν μια αυξανόμενη αίσθηση ανισοτήτων, τους οδήγησαν να ρωτήσουν αν οι πολίτες αρχίζουν τώρα να έχουν πιο βασικές αμφιβολίες για τις βασισμένες στον καπιταλισμό δημοκρατίες της Δύσης.
«Η απάντηση είναι ναι», λέει ο Ντέιβιντ Μπέρσοφ, επικεφαλής ερευνητής της έρευνας που διενήργησε η εταιρία επικοινωνιών των ΗΠΑ Edelman.
«Οι άνθρωποι αναρωτιούνται σε αυτό το επίπεδο αν αυτό που έχουμε σήμερα και αν ο κόσμος στον οποίο ζούμε σήμερα, είναι ο καλύτερος ώστε να έχουν ένα καλό μέλλον».
Στη δημοσκόπηση ρωτήθηκαν 34.000 άνθρωποι σε 28 χώρες, από δυτικές φιλελεύθερες δημοκρατίες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γαλλία μέχρι εκείνες που βασίζονται σε ένα διαφορετικό μοντέλο, όπως η Κίνα και η Ρωσία, με το 56% να συμφωνεί πως «ο καπιταλισμός όπως υφίσταται σήμερα κάνει περισσότερο κακό παρά καλό στον κόσμο».
Οι δημοσκοπήσεις ξεκίνησαν το 2000 για να διερευνήσουν τις θεωρίες του πολιτικού επιστήμονα Φράνσις Φουκουγιάμα, ο οποίος μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού διακήρυξε πως η φιλελεύθερη καπιταλιστική δημοκρατία είχε παραμερίσει όλες τις αντίπαλες ιδεολογίες και άρα εκπροσωπούσε «το τέλος της Ιστορίας».
Το συμπέρασμα αυτό έχει από τότε αμφισβητηθεί από επικριτές που επικαλούνται από την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας έως την αύξηση του αριθμού των απολυταρχικών ηγετών, τον εμπορικό προστατευτισμό και τις επιδεινούμενες ανισότητες μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2008.
Σε εθνικό επίπεδο, η έλλειψη εμπιστοσύνης στον καπιταλισμό είναι μεγαλύτερη στην Ταϊλάνδη και στην Ινδία, 75% και 74% αντίστοιχα, με τη Γαλλία να ακολουθεί εκ του σύνεγγυς, στο 69%.
Πλειοψηφίες διαμορφώνονται και σε άλλες χώρες της Ασίας, της Ευρώπης, του Κόλπου, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Μόνο στην Αυστραλία, στον Καναδά, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Νότια Κορέα, στο Χονγκ Κονγκ και στην Ιαπωνία η πλειονότητα διαφωνεί με τον ισχυρισμό ότι ο καπιταλισμός στην παρούσα φάση κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.
Η έρευνα επιβεβαιώνει μία μέχρι τώρα γνώριμη δέσμη ευαισθησιών που ξεκινούν από ανησυχίες για τον ρυθμό της τεχνολογικής προόδου και την εργασιακή ανασφάλεια έως τη δυσπιστία στα ΜΜΕ και μια αίσθηση ότι οι εθνικές κυβερνήσεις δεν ανταποκρίνονται στις προκλήσεις των καιρών.
Στα δεδομένα σημειώνονται αποκλίσεις, με τους Ασιάτες να είναι πιο αισιόδοξοι για τις οικονομικές προοπτικές τους από ό,τι άλλοι άνθρωποι στον κόσμο. Υπάρχει επίσης μια αυξανόμενη διαφορά στις προσεγγίσεις ανάλογα με το στάτους, με τους πλούσιους και πιο μορφωμένους να είναι πολύ πιο πιθανόν να εμπιστεύονται τον τρόπο διαχείρισης των πραγμάτων.
Ένα στοιχείο που ενδεχομένως ενδιαφέρει τους ηγέτες των επιχειρήσεων που συγκεντρώνονται στο Νταβός αυτή την εβδομάδα είναι το εύρημα ότι η εμπιστοσύνη στις επιχειρήσεις ξεπερνά εκείνην στις κυβερνήσεις και πως το 92% των υπαλλήλων δήλωσαν ότι οι διευθύνοντες σύμβουλοι πρέπει να εκφράζουν ανοικτά τη γνώμη τους για τα κοινωνικά και ηθικά ζητήματα των καιρών.
«Οι επιχειρήσεις τείνουν να καλύψουν το κενό που άφησαν οι λαϊκιστικές και οπαδικές κυβερνήσεις», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Edelman Ρίτσαρντ Έντελμαν. «Δεν μπορούμε πλέον να συνεχίσουμε όπως κάναμε μέχρι τώρα, επικεντρώνοντας αποκλειστικά στα έσοδα των μετόχων», συμπλήρωσε.
