Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ανακοίνωσε χθες Τετάρτη ότι μπορεί να δέχεται αξιόγραφα που έχουν υποβαθμιστεί στην κατηγορία των «σκουπιδιών» ως εγγυήσεις για τη χορήγηση πιστώσεων, νέο μέτρο με σκοπό να υποστηριχθεί το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα, εν μέσω της κρίσης που πυροδότησε η πανδημία του κορωνοϊού.
Στόχος αυτού του νέου κανόνα είναι να ενισχυθεί η δυνατότητα των τραπεζών να προσφέρουν δανεισμό, να «συνεχίσουν να διαθέτουν πόρους στην οικονομία της ευρωζώνης», εξήγησε η ΕΚΤ σε ανακοίνωσή της.
Περί «εξαιρετικής» και «καθησυχαστικής» κίνησης έκανε λόγο μέσω Twitter ο Ερίκ Ντορ, διευθυντής έρευνας στο ινστιτούτο IESEG.
Για πολλούς στις αγορές, η πρωτοβουλία αφορά πάνω απ’ όλα το ιταλικό δημόσιο χρέος. Η Ιταλία κινδυνεύει να δει τα κρατικά αξιόγραφά της να υποβαθμίζονται μέσα στην εβδομάδα στην κατηγορία των «κερδοσκοπικών» τοποθετήσεων. Βρίσκονται ακόμη δύο βαθμίδες πάνω από αυτήν.
Ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s ενδέχεται όμως να υποβαθμίσει αύριο Παρασκευή το αξιόχρεο της Ιταλίας, στο οποίο ήδη απέδωσε αρνητική προοπτική. Ακόμη κι αν η υποβάθμιση του ιταλικού δημόσιου χρέους στην κατηγορία των «κερδοσκοπικών» τοποθετήσεων δεν γίνει αύριο, μοιάζει «σχεδόν αναπόφευκτη», προειδοποιούσαν στις αρχές Απριλίου αναλυτές της Commerzbank σε σημείωμά τους που συμβουλεύθηκε το Γαλλικό Πρακτορείο.
Τα δαπανηρά μέτρα που έλαβε η Ρώμη μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού «επιδείνωσαν την απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους», σημείωναν οι αναλυτές της Κόμερτσμπανκ.
Όσον αφορά τους τίτλους του δημοσίου της Ελλάδας, εξαίρεση που ισχύει από την 7η Απριλίου επιτρέπει στην ΕΚΤ να τους δέχεται ως εγγυήσεις.
«Έκπτωτοι άγγελοι»
Εξαιτίας της κρίσης, πολλοί τίτλοι ενδέχεται να υποβαθμιστούν στην κατηγορία των «κερδοσκοπικών» τοποθετήσεων, των «σκουπιδιών» στην ορολογία των αγορών, κάτι που απειλεί να τους αποκλείσει από μελλοντικές πράξεις αναχρηματοδότησης.
Αν όμως ένας τίτλος θεωρείτο επαρκούς ποιότητας την 7η Απριλίου, η ΕΚΤ θα «παγώσει», θα λάβει δηλαδή υπόψη την αξιολόγησή του σε αυτήν την ημερομηνία, υπό τον όρο πως δεν έχει υποβαθμιστεί κάτω από δυο επίπεδα. Έτσι, εξουδετερώνει τον κίνδυνο διπλής υποβάθμισης από τους οίκους αξιολόγησης.
Οι τίτλοι θα παραμείνουν επιλέξιμοι, αν και με έκπτωση στην ονομαστική τους αξία.
Αυτή η ρήτρα, που η ΕΚΤ έχει βαφτίσει «του παππού» («grandfathering clause», ή, σε πιο τεχνικούς όρους, «ρήτρα προστασίας κεκτημένων δικαιωμάτων»), θα ισχύσει ως τον Σεπτέμβριο του 2021.
Θα εξουδετερώσει επίσης τον κίνδυνο για διάφορες εταιρείες, οι τίτλοι των οποίων κινδυνεύουν να βυθιστούν στην κατηγορία των «σκουπιδιών» και οι ίδιες να γίνουν «έκπτωτοι άγγελοι» («anges déchus» ή «fallen angels», στο ιδιόλεκτο των αγορών), δηλαδή πρακτικά, οι επενδυτές να τους γυρίσουν την πλάτη.
Αν και για τις αγορές τα μέτρα αφορούν κυρίως τα δημόσια χρέη, τα εταιρικά αξιόγραφα αποτελούν επίσης πηγή έντονης ανησυχίας. Η δυνατότητα μεγάλων ομίλων να αποπληρώνουν οφειλές τους θα είναι ένα από τα κλειδιά για την επιτυχημένη ανάρρωση της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά την υγειονομική κρίση.
Τα μέτρα που ανακοίνωσε η ΕΚΤ αποτελούν «επιπρόσθετο, καλοδεχούμενο βήμα» για τον Φρεντερίκ Ντικροζέ, που χαράσσει στρατηγική στην Pictet Wealth Management, ενώ ο Γκρέγκορι Κλες του ινστιτούτου Bruegel εξέφρασε ικανοποίηση για την «κρίσιμη απόφαση» που εξάλειψε μια «σημαντική αδυναμία» στο πλαίσιο των πιστώσεων του θεσμού της Φραγκφούρτης.
Στην ανακοίνωσή του, ο θεσμός δεν διευκρινίζει την τύχη των αξιόγραφων που θα μετατραπούν σε «σκουπίδια» όσον αφορά την επιλεξιμότητά τους εντός των ορίων των αγορών τις οποίες κάνει στη δευτερογενή αγορά — το πολυσυζητημένο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, ή «QE», που ενισχύθηκε στα τέλη του 2019, για να υποστηριχθεί η ευρωπαϊκή οικονομία.
Αυτό δεν αποκλείεται να αποφασιστεί αργότερα. Η ΕΚΤ διαβεβαιώνει ότι είναι έτοιμη να λάβει «νέα μέτρα, αν είναι απαραίτητο, για να εγγυηθεί την καλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής της» στην ευρωζώνη.
Η κωδική φρασεολογία υπονοεί πως μπορεί να υπάρξει νέα χαλάρωση των κανόνων για την αγορά χρέους στη δευτερογενή αγορά, εξήγησε πηγή προσκείμενη στην ΕΚΤ.
Η απόφαση καταγράφηκε την προηγουμένη του σημερινού νέου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, μέσω τηλεδιάσκεψης, που θα είναι και πάλι αφιερωμένο στην οικονομική ανάκαμψη.
