Η κλιματική αλλαγή είναι ένα πραγματικό γεγονός. Πώς μπορούμε όμως να ανατρέψουμε τις αρνητικές επιπτώσεις της στην αγορά εργασίας και να τις μετατρέψουμε σε ευκαιρίες για το μέλλον; Η απάντηση στηρίζεται στον επαναπροσδιορισμό των αναγκαίων δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων με επίκεντρο την Πράσινη Οικονομία.
Ο Όμιλος Adecco δημοσίευσε whitepaper με τίτλο, "Skills for the Green Economy" στο οποίο αναδεικνύονται οι πολιτικές που εφόσον υιοθετηθούν τόσο από την πολιτεία όσο και από τον επιχειρηματικό κόσμο, μπορούν να περιορίσουν τις αρνητικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην αγορά εργασίας.
Είτε λόγω της σταδιακής κατάργησης των ορυκτών καυσίμων, της υιοθέτησης φιλικών προς το περιβάλλον επιχειρηματικών πρακτικών, της επιτάχυνσης της ψηφιοποίησης και του αυτοματισμού, είτε λόγω των νέων μοντέλων εργασίας – η αγορά εργασίας χρειάζεται εργαζομένους με ανεπτυγμένες δεξιότητες που θα τους βοηθήσουν να ανταποκριθούν σε όλες αυτές τις αλλαγές.
Οι προκλήσεις στη μετάβαση προς την Πράσινη Οικονομία
Ενώ τα τελευταία χρόνια έχουμε δει την παγκόσμια κοινότητα να δραστηριοποιείται σε σχέση με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως για παράδειγμα, με τη συμφωνία ‘ορόσημο’ του Παρισιού (παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα), μένει να γίνουν πολλά ακόμη σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Για να διασφαλίσουμε την επιτυχία της ‘Πράσινης Μετάβασης’, πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή στον ρόλο που διαδραματίζει ο άνθρωπος και στις δεξιότητες που απαιτούνται για την επίτευξη μιας βιώσιμης αλλαγής. Οι δεξιότητες και η σημασία τους συχνά παραβλέπονται όταν χαράσσονται οι εθνικές στρατηγικές, και αυτό έχει σοβαρές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις αλλά και στους εργαζομένους.
Οδεύοντας προς την κυκλική οικονομία, χωρίς την ανάπτυξη των απαραίτητων δεξιοτήτων εκτιμάται ότι η παγκόσμια οικονομία θα μπορούσε να χάσει έως και 71 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Αντίθετα, οι ‘έξυπνες’ πολιτικές και οι επενδύσεις στον επαναπροσδιορισμό των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού θα μπορούσαν να αντιστρέψουν αυτήν την αρνητική προοπτική σε τέτοιο βαθμό που ο τομέας της πράσινης ενέργειας από μόνος του θα μπορούσε να δημιουργήσει 18 εκατομμύρια θέσεις εργασίας παγκοσμίως.
Οι προκλήσεις της Πράσινης Μετάβασης
Σύμφωνα με το Whitepaper του Ομίλου Adecco για την μετάβαση του εργατικού δυναμικού προς την "Πράσινη Εποχή", οποιαδήποτε επιτυχημένη στρατηγική πρέπει να λαμβάνει υπόψη ότι:
Πάνω από 1,47 δισεκατομμύρια θέσεις εργασίας παγκοσμίως εξαρτώνται από την κλιματική αλλαγή, ενώ έως και το 85% των θέσεων εργασίας το 2030 θα είναι σε αντικείμενα που ακόμα δεν υπάρχουν.
Κατά τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, ορισμένοι τομείς θα πληγούν περισσότερο από άλλους, ιδίως οι τομείς της ενέργειας και της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Οι καταναλωτές θα αλλάξουν νοοτροπία και συμπεριφορές και οι εταιρείες θα πρέπει να προσφέρουν κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες λύσεις για να γίνουν πιο ελκύστηκες.
Θα υπάρξει στροφή προς την παραγωγή περισσότερο βιώσιμων προϊόντων και την παροχή υπηρεσιών για την παράταση της διάρκειας ζωής τους.
Οι ‘έξυπνες’ πολιτικές των κυβερνήσεων θα είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Κατά τη θέσπιση αυτών των πολιτικών θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εξής:
Αλλαγές σε κλάδους και επιχειρηματικούς τομείς θα επέλθουν σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές και σε διαφορετικούς χρόνους. Ενώ οι απώλειες θέσεων εργασίας λόγω αυτών των αλλαγών μπορεί να είναι άμεσες, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας θα είναι μια πιο σταδιακή διαδικασία. Με τα δεδομένα αυτά, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να προστατεύσουν τους εργαζομένους και όχι απαραίτητα τις θέσεις εργασίας.
Δεν θα επανεμφανιστούν αυτόματα νέες θέσεις και αντικείμενα εργασίας στους ίδιους κλάδους και τομείς από τους οποίους χάθηκαν. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό να διατηρηθεί η κινητικότητα και η ευελιξία στην αγορά εργασίας που θα κατευθύνει το εργατικό δυναμικό προς τις νέες θέσεις σε νέους πιθανά κλάδους.
Η ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού με τις απαραίτητες δεξιότητες δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως μια κοστοβόρα ενέργεια, αλλά ως επένδυση. Η απόσβεση της επένδυσης αυτής θα έρθει σύντομα και πολύ γρήγορα θα επιφέρει κέρδη.
Οι ευκαιρίες της Πράσινης Μετάβασης
Οι προκλήσεις στον δρόμο προς την ‘Πράσινη Μετάβαση’ δεν είναι λίγες και πολλές από αυτές δεν είναι καθόλου εύκολο να αντιμετωπιστούν. Εάν όμως αντιμετωπιστούν σωστά, μπορούν να οδηγήσουν σε πολλές ευκαιρίες για τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις και μεμονωμένα για τους εργαζόμενους. Γενικότερα, οι έξυπνες πράσινες πολιτικές μπορούν, μεταξύ άλλων, να οδηγήσουν σε:
Καλύτερα καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό με δεξιότητες που θα αυξήσουν την απασχολησιμότητά του τώρα και στο μέλλον.
Λειτουργικότερη αγορά εργασίας με εκλεπτυσμένα εκπαιδευτικά συστήματα.
Συστήματα κοινωνικής προστασίας χωρίς αποκλεισμούς.
Οι εργοδότες, μπορούν να επωφεληθούν από τις πράσινες πολιτικές των κυβερνήσεων, αλλά και οι ίδιοι θα πρέπει:
Να ξεκινήσουν τη χαρτογράφηση απαιτήσεων της αγοράς και του οργανισμού τους σε νέες δεξιότητες και να προηγηθούν των εξελίξεων θεσπίζοντας πολιτικές επαναπροσδιορισμού και ανάπτυξης δεξιοτήτων.
Να κάνουν την αειφόρο απασχόληση και την επένδυση σε δεξιότητες το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα ως εργοδότες για να προσελκύσουν τα σωστά ταλέντα και να διατηρήσουν το ανθρώπινο δυναμικό με τις κατάλληλες δεξιότητες.
Να αξιοποιήσουν τα προγράμματα πρακτικής άσκησης και μαθητείας για να χτίσουν τη δική τους ‘δεξαμενή’ ταλέντων.
Να αξιοποιήσουν ευέλικτες πρακτικές αλλά και την εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναμικού τους τοποθετώντας τον άνθρωπο στο επίκεντρο του μετασχηματισμού.
Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να παραβλέπουμε και τη σημασία της προσωπικής ευθύνης. Κάθε άνθρωπος θα πρέπει:
Να διατηρεί επίκαιρες τις δεξιότητές του επιδιώκοντας διαρκώς την αναβάθμισή τους.
Να διευρύνει τις επαγγελματικές του προοπτικές, όταν βλέπει πως ο κλάδος στον οποίο απασχολείται επηρεάζεται από τις αλλαγές στον κόσμο της εργασίας.
Να συνειδητοποιήσει πως οι δεξιότητες έχουν ημερομηνία λήξης και πως η δια βίου μάθηση είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της απασχολησιμότητας.
Η πράσινη οικονομία και η μετάβαση προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον θα επηρεάσουν αναμφίβολα την αγορά εργασίας. Χωρίς να υπάρξει η απαραίτητη ανάπτυξη δεξιοτήτων οποιαδήποτε πρόοδος προς την πράσινη μετάβαση δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί.
Σχολιάζοντας το whitepaper του Ομίλου Adecco για την μετάβαση προς την Πράσινη Οικονομία, ο Κωνσταντίνος Μυλωνάς, Cluster Head Ελλάδας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας, δηλώνει σχετικά:
«Αγκαλιάζοντας την επένδυση στον άνθρωπο και στις δεξιότητές του, μπορεί να διασφαλιστεί ότι η μετάβαση προς την Πράσινη Οικονομία θα γίνει ομαλά και ότι κανείς δεν θα μείνει πίσω. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο όλοι μαζί, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνήσεων, των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, να συνεργαστούμε για να δημιουργηθούν οι συνθήκες εκείνες που θα διασφαλίσουν ότι θα προχωρήσουμε μαζί προς ένα καλύτερο μέλλον εργασίας με ευκαιρίες για όλους».
