Σε οριακό σημείο βρίσκεται η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) μετά τη σύγκρουση κυβέρνησης και εργαζομένων, με τη Lockheed Martin να λαμβάνει τα μέτρα της για να διακοπεί η παραγωγή συγκεκριμένων υποσυστημάτων, τα οποία μέχρι σήμερα ήταν αποκλειστική ευθύνη της ελληνικής εταιρείας. Έτσι η ΕΑΒ ως υποκατασκευαστής έχει ήδη υποστεί σοβαρό πλήγμα.
Η αντίδραση της Lockheed Martin το τελευταίο δίμηνο ήταν αποφασιστική, αλλά όχι «εκδικητική» για την ελληνική εταιρεία. Ενημέρωσε την κυβέρνηση και τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Άμυνας ότι για την παραγωγή απαρτίων (μερών και εξαρτημάτων) του F-16 η ΕΑΒ παύει να αποτελεί μοναδικό προμηθευτή («sole source») λόγω αδυναμίας της κρατικής εταιρείας να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις αυξημένης παραγωγής.
Ωστόσο τονίστηκε ότι δεν πρόκειται να αφαιρεθεί υφιστάμενο έργο από την ΕΑΒ, αλλά δεν πρόκειται να ανατεθεί πρόσθετο, παρά μόνο αν είναι απόλυτα διασφαλισμένη η ικανότητα ομαλής και έγκαιρης υλοποίησής του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η απώλεια του καθεστώτος «sole source» είναι πολύ σημαντική για τη βιωσιμότητα και το μέλλον της ΕΑΒ. Μπορεί καθένας να καταλάβει ότι πλέον η εταιρεία θα αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό σε τιμές, τήρηση χρονοδιαγραμμάτων παραδόσεων και ποιότητα κατασκευής του άλλου υποκατασκευαστή που θα επιλεγεί.
Τι οδήγησε στις τελευταίες αρνητικές εξελίξεις
Κύρια αιτία για τη δυσάρεστη εξέλιξη είναι η έλλειψη εξειδικευμένου και πιστοποιημένου προσωπικού παραγωγής, απόρροια των αθρόων συνταξιοδοτήσεων των προηγούμενων ετών και του σημαντικού περιορισμού των προσλήψεων (μία πρόσληψη για κάθε πέντε αποχωρήσεις) κατά τη διάρκεια των μνημονίων.
Αυτή τη στιγμή το προσωπικό της ΕΑΒ ανέρχεται σε περίπου 1.400 άτομα (σε σύγκριση με τα 3.400 που ήταν το υψηλότερο επίπεδο απασχόλησης). Ας σημειωθεί ότι σήμερα γίνονται προσλήψεις στην ΕΑΒ. Συγκεκριμένα, 171 άτομα προβλέπεται να προσληφθούν μέχρι τα τέλη του μήνα και η πρόσληψη επιπλέον 111 ατόμων έχει δρομολογηθεί για τον Ιούλιο, αλλά οι συνολικές ανάγκες υπερβαίνουν τα 400 άτομα και μάλιστα σε προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης, που δεν είναι το πλέον εύκολο να βρεθεί.
Παράλληλα, για να ξεκινήσουν την εργασία τους οι νεοπροσληφθέντες, απαιτείται να εκπαιδευτούν και να πιστοποιηθούν, διαδικασίες που απαιτούν χρόνο και χρήμα.
Για ποια αντικείμενα χάνει η ΕΑΒ τον ρόλο του αποκλειστικού προμηθευτή
Η απώλεια του καθεστώτος «sole source» αποτελεί τη θλιβερή κατάληξη μιας πορείας που άρχισε την περίοδο 2004-2006 όταν στην ΕΑΒ αποδόθηκε από τη Lockheed Martin το εν λόγω καθεστώς για δομικά συγκροτήματα (θύρες προσιτότητας του κινητήρα, αεραγωγοί, δεξαμενές καυσίμων, πλευρικά πλαίσια δεξαμενών καυσίμων, οπίσθια άτρακτος του αεροσκάφους) της παγκόσμιας παραγωγής του F-16.
Η αξία των δομικών συγκροτημάτων ανέρχεται σε περίπου 1.600.000 δολάρια ΗΠΑ ανά αεροσκάφος και οι εργασίες της ΕΑΒ περιλαμβάνουν την τελική συναρμολόγηση και βαφή. Αν μάλιστα η ΕΑΒ διέθετε τις δυνατότητες για την κατασκευή των δομικών συγκροτημάτων από την πρώτη ύλη (το μέταλλο), η αξία του έργου ανά αεροσκάφος θα διπλασιαζόταν (3.200.000 δολάρια ΗΠΑ).
Η υλοποίηση του έργου γίνεται στο πλαίσιο υποχρέωσης της Lockheed Martin για την υλοποίηση προγραμμάτων αντισταθμιστικών ωφελημάτων (offsets) του προγράμματος αναβάθμισης των F-16 στο επίπεδο Viper
Πρόσφατα έγινε η θεμελίωση του κτηρίου και με την ολοκλήρωση του έργου η ΕΑΒ θα έχει τη δυνατότητα εκτέλεσης διεργασιών επιμετάλλωσης, ανοδίωσης κ.λπ.
Ανάρπαστο το F-16
H υποβάθμιση του ρόλου της ΕΑΒ στην παγκόσμια παραγωγή του F-16 συμπίπτει τόσο με τις πωλήσεις του μαχητικού την τελευταία τριετία, οι οποίες καταγράφουν ανοδικές τάσεις, όσο και με τις προοπτικές, που είναι πολύ θετικές. Το Μπαχρέιν, το Μαρόκο, η Ταϊβάν, η Βουλγαρία και η Σλοβακία είναι μεταξύ των χωρών που την τελευταία τριετία παρήγγειλαν μαχητικά F-16.
Ως αποτέλεσμα των νέων παραγγελιών, η παραγωγή των συγκροτημάτων του F-16 στην ΕΑΒ, από τα αρχικά 18 αεροσκάφη ανά έτος (μία βάρδια ημερησίως), εκτιμάται ότι τελικά θα ανέλθει σε 56 αεροσκάφη ανά έτος (τρεις βάρδιες ημερησίως).
Για την ανάγκη αύξησης της παραγωγής και τη δημιουργία δεύτερης και ενδεχομένως τρίτης βάρδιας, η Lockheed Martin είχε εγκαίρως και επανειλημμένως ενημερώσει την εταιρεία, το εποπτεύον Υπουργείο Οικονομικών και την εκάστοτε κυβέρνηση.
Ποια είναι τα τέσσερα προγράμματα που «τρέχει» στην Ελλάδα η Lockheed Martin
Σήμερα στην ΕΑΒ, σε συνεργασία με τη Lockheed Martin, υλοποιούνται τέσσερα προγράμματα:
- Παραγωγή δομικών συγκροτημάτων για το μαχητικό F-16.
- Παραγωγή δομικών συγκροτημάτων (κατασκευή και συναρμολόγηση των mid panels, plug floors και top/side panels) για το αεροσκάφος τακτικών μεταφορών C-130J.
- Εκσυγχρονισμός των μαχητικών F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ) στο επίπεδο Block 72 Viper. Το πρωτότυπο εκτελεί με επιτυχία το πρόγραμμα δοκιμών στις ΗΠΑ, ενώ τέσσερα αεροσκάφη βρίσκονται ήδη στην ΕΑΒ (μέχρι το τέλος του χρόνου θα αυξηθούν σε εννέα). Ο ετήσιος ρυθμός εκσυγχρονισμού προβλέπεται να είναι 12 έως 14 αεροσκάφη, που, σύμφωνα με εκτιμήσεις, απαιτούν τουλάχιστον 240-280 εργατοτεχνίτες για την ομαλή υλοποίησή του.
- Εκσυγχρονισμός των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-3B Orion του Πολεμικού Ναυτικού. Ας σημειωθεί ότι μόνο για αυτό το πρόγραμμα και την ομαλή υλοποίησή του απαιτούνται 200 εργατοτεχνίτες. Όμως, την τελευταία τριετία διατίθενται μετά βίας 60 άτομα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Σήμερα ο ετήσιος κύκλος εργασιών της ΕΑΒ ανέρχεται στα περίπου 50.000.000 ευρώ, εκ των οποίων τα 40.000.000 ευρώ αποτελούν την αξία του έργου που αναθέτει η Lockheed Martin
Ως λύση για την αντιμετώπιση του προβλήματος επιλέχθηκε να προσληφθούν από την αγορά, για περιορισμένο διάστημα (9-12 μήνες) και με κύριο έργο την εκπαίδευση των νεοπροσληφθέντων, περί τα 20 άτομα, τα οποία αυξήθηκαν σε 40 ύστερα από εισήγηση της διοίκησης της ΕΑΒ. Η Lockheed Martin διεξήγαγε διαγωνισμό και επέλεξε εταιρεία που ανέλαβε να προσλάβει τις αναγκαίες ειδικότητες προσωπικού.
Δεκαετίες εγκληματικών λαθών και παραλείψεων, παρωχημένων αντιλήψεων και πρακτικών κατάφεραν να οδηγήσουν την ΕΑΒ ουσιαστικά εκτός παραγωγής των F-16.
