Την τρέχουσα κατάσταση και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας παρουσίασε στη σημερινή συνεδρίαση της Βουλής, την τελευταία πριν από τη θερινή διακοπή των εργασιών της, ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας.
Ο υπουργός Οικονομικών σημείωσε ότι σημαντικό ρόλο στις προοπτικές της οικονομίας θα διαδραματίσει η βέλτιστη αξιοποίηση του συνόλου των ευρωπαϊκών εργαλείων και πόρων, τόσο του Ταμείου Ανάκαμψης όσο και του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου.
Ανέφερε ακόμα ότι «παρά τις ισχυρές αναταράξεις που προκάλεσε και εξακολουθεί να προκαλεί η πανδημία, η ελληνική οικονομία επέδειξε αξιοσημείωτη αντοχή και δεν έχασε τη δυναμική της στα πεδία των μεταρρυθμίσεων, των διαρθρωτικών αλλαγών και των επενδύσεων.
Καταφέραμε, σχεδιάζοντας και υλοποιώντας τις κατάλληλες πολιτικές, να περιορίσουμε, όσο γίνεται περισσότερο, τις επιπτώσεις της πανδημίας, να συνεχίσουμε, με το βλέμμα και στην επόμενη μέρα, την υλοποίηση του κυβερνητικού μας σχεδίου και να ενισχύσουμε την αξιοπιστία της χώρας.
Πλέον, η ελληνική οικονομία ανακάμπτει ισχυρά, σημείωσε και αναγέρθηκε σε μια σειρά πρόδρομων δεικτών της οικονομίας που εμπνέουν ρεαλιστική αισιοδοξία. Συγκεκριμένα:
-Η ύφεση της οικονομίας συγκρατήθηκε σε χαμηλότερα επίπεδα έναντι των αρχικών προβλέψεων, τόσο το 2020, όσο και στο 1ο τρίμηνο του 2021.
-Η χώρα εμφάνισε την καλύτερη επίδοση στην Ευρωζώνη σε όρους συγκράτησης της ανεργίας μέσα στην υγειονομική κρίση.
-Η βιομηχανική παραγωγή κινείται σταθερά ανοδικά.
-Οι προσδοκίες στη μεταποίηση ενισχύονται.
-Ο δείκτης οικονομικού κλίματος "σκαρφάλωσε" περίπου στα προ-κορονοϊού επίπεδα.
-Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές συστηματικά υπερβαίνουν αυτές των αντίστοιχων μηνών του 2019 (+25,5% τον Ιούλιο).
-Οι ταξιδιωτικές αφίξεις είναι υπερδιπλάσιες αυτών της αντίστοιχης περιόδου του 2020.
-Οι ιδιωτικές καταθέσεις αυξάνονται.
-Το κόστος δανεισμού στις αγορές χρήματος είναι σταθερά αρνητικό.
-Το κόστος δανεισμού στις αγορές κεφαλαίου είναι ιστορικά χαμηλό.
-Η πιστοληπτική ικανότητα της οικονομίας αναβαθμίζεται.
-Δύο συστημικές τράπεζες ολοκλήρωσαν, επιτυχώς, αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου.
-Η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, στους σχετικούς παγκόσμιους δείκτες, βελτιώνεται.
-Σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις συνεχίζουν να υλοποιούνται. Ενδεικτικά, μόνο τους τελευταίους 3 μήνες: Υλοποιούμε το νέο πλαίσιο για την αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους. Επεκτείνουμε το επιτυχημένο πρόγραμμα "Ηρακλής" για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ολοκληρώσαμε την πρώτη φάση της μεταρρύθμισης του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού των αξιών των ακινήτων. Ολοκληρώσαμε τη μεταβίβαση της "Ελληνικό Α.Ε.", θέτοντας σε τροχιά υλοποίησης το εμβληματικό έργο του Ελληνικού. Ολοκληρώσαμε επιτυχώς τις διαγωνιστικές διαδικασίες για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.
«Όλα αυτά αποτελούν ισχυρές ενδείξεις ότι η ελληνική οικονομία θα ανακάμψει, εφέτος, ταχέως και ισχυρά», υπογράμμισε ο κ. Σταϊκούρας και πρόσθεσε:
«Με τα σημερινά δεδομένα, η επίτευξη του στόχου για οικονομική μεγέθυνση 3,6% το 2021 είναι απολύτως εφικτή, ρεαλιστική και – θα προσθέσω – ίσως και συντηρητική.
Άλλωστε, όλες οι εκτιμήσεις των τελευταίων εβδομάδων, από την Τράπεζα της Ελλάδος, το ΚΕΠΕ, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ΙΟΒΕ, τον ΟΟΣΑ, πιστωτικά ιδρύματα και οίκους αξιολόγησης, είναι πολύ πιο αισιόδοξες αναφορικά με την ανάκαμψη της οικονομίας το τρέχον έτος.
Ανάκαμψη η οποία θα ενισχυθεί, όπως φαίνεται, από:
-την ικανοποιητική πορεία του τουρισμού και την ενδεχόμενη επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου – σε συνάρτηση, βέβαια, με τα εγχώρια και διεθνή υγειονομικά δεδομένα,
-τη σταδιακή αύξηση της δαπάνης των νοικοκυριών μετά τη συσσώρευση αποταμιεύσεων στη διάρκεια της πανδημίας,
-καθώς και την αύξηση των επενδύσεων μέσω της χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο.
Εντούτοις, ως Υπουργείο Οικονομικών, δεν σπεύδουμε να αναθεωρήσουμε τις προβλέψεις μας για το 2021.
Αναμένουμε τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία της οικονομίας το 1ο εξάμηνο του έτους, λαμβάνουμε υπόψη την αβεβαιότητα στο υγειονομικό πεδίο και την υψηλή μεταβλητότητα στις εξωτερικές μακροοικονομικές εξελίξεις.
Επτά πυλώνες για την οικονομία
Ο υπουργός Οικονομικών ανέφερε ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει "την υλοποίηση μιας συνεκτικής οικονομικής πολιτικής, με ισχυρό μεταρρυθμιστικό και αναπτυξιακό πρόσημο. Πολιτική που εδράζεται σε 7 πυλώνες. Αυτοί είναι:
-Η συνέχιση ενίσχυσης πληττόμενων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, και η σταδιακή μετάβαση σε μέτρα επανεκκίνησης της οικονομίας.
-Η υλοποίηση μιας συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, στην κατεύθυνση της περαιτέρω μείωσης φόρων και ασφαλιστικών εισφορών.
-Η διατήρηση ισχυρών ταμειακών αποθεμάτων, μέσα από την υλοποίηση συνεπούς, έξυπνης και διορατικής εκδοτικής στρατηγικής.
-Η δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για ισχυρή πιστωτική επέκταση, μέσα και από ένα ισχυρό και υγιές τραπεζικό σύστημα.
-Η συνέχιση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, η προώθηση της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας και η υλοποίηση μεταρρυθμίσεων που θα ενισχύσουν τη διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
-Η ενεργή και υπεύθυνη συμμετοχή της χώρας, όπως γίνεται τα τελευταία δύο χρόνια, στις πρωτοβουλίες για τη νέα ευρωπαϊκή οικονομική αρχιτεκτονική.
-Η βέλτιστη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων, με "αιχμή" το Ταμείο Ανάκαμψης.
Στηριζόμενοι, ήδη, στους παραπάνω πυλώνες πολιτικής, έχουμε καταφέρει να θέσουμε στέρεες βάσεις για την επίτευξη υψηλής και διατηρήσιμης ανάπτυξης, βελτιώνοντας την ποσότητα και την ποιότητα του πλούτου της χώρας, όπως καταδεικνύουν και οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Σύμφωνα με αυτές, η χώρα μας, το 2022, θα επιτύχει ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης της τάξεως του 6%, με μέσο ευρωπαϊκό όρο στο 4,5%.
Παράλληλα, οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 15% – έναντι αύξησης 5%, κατά μέσο όρο, στην Ευρωζώνη – και οι εξαγωγές να ενισχυθούν κατά 8% – έναντι μηδενικής αύξησης, κατά μέσο όρο, στην Ευρωζώνη.
Αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης
Ο υπουργός Οικονομικών υπογράμμισε ότι "σημαντικός κινητήριος μοχλός είναι η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Πόροι που, ως ποσοστό του ΑΕΠ, είναι περισσότεροι από κάθε άλλο ευρωπαϊκό κράτος-μέλος, χάρη στην επιτυχή διαπραγμάτευση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και της Κυβέρνησής του.
Πόροι που θα αξιοποιηθούν κατά τον βέλτιστο τρόπο, μέσω της εφαρμογής του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Σχέδιο συνεκτικό, εξωστρεφές και ώριμο, όπως έχουν επισημάνει οι ευρωπαϊκοί θεσμοί.
Σχέδιο που "έχει αναγνωριστεί ως ένα από τα καλύτερα", όπως τόνισε ο Πρόεδρος του Eurogroup κ. Paschal Donοhoe πριν από μια εβδομάδα, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα.
Αφετηρία για την ενεργοποίηση του σχεδίου μας το νομοσχέδιο
Παρουσιάζοντας το σχέδιο νόμου "Κύρωση της Σύμβασης Χρηματοδότησης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Δανειακής Σύμβασης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ελληνικής Δημοκρατίας και των παραρτημάτων τους" ο κ. Σταϊκούρας σημείωσε ότι "το παρόν σχέδιο νόμου αποτελεί την αφετηρία για την ενεργοποίηση του Σχεδίου μας.
Συνιστά το επιστέγασμα της σκληρής και συστηματικής δουλειάς που κατέβαλε η Κυβέρνηση, το προηγούμενο έτος, για την κατάρτιση και κατάθεση του Σχεδίου "Ελλάδα 2.0".
Ειδικότερα, με το υπόψη σχέδιο νόμου, κυρώνονται και έχουν την ισχύ νόμου δύο κρίσιμες Συμβάσεις:
-Η πρώτη, αφορά τη Χρηματοδοτική Συνεισφορά προς τη χώρα μας.
Η εν λόγω, μη επιστρεπτέα, χρηματοδοτική στήριξη αντιστοιχεί συνολικά σε 17,8 δισ. ευρώ άμεσων επιδοτήσεων, εκ των οποίων 13,5 δισ. ευρώ θα είναι διαθέσιμα για νομική δέσμευση μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2022.
Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα εκταμίευσης ποσού έως 13%, της Χρηματοδοτικής Συνεισφοράς, ως προχρηματοδότηση.
Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε 2,3 δισ. ευρώ επιδοτήσεων, τα οποία άμεσα θα αποδοθούν.
-Η δεύτερη Σύμβαση αφορά την παροχή στήριξης με χρηματοδοτική διευκόλυνση ύψους έως 12,7 δισ. ευρώ σε δάνεια.
Και με τη δανειακή σύμβαση παρέχεται η δυνατότητα εκταμίευσης ποσού έως 13% ως προχρηματοδότηση, το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου 1,7 δισ. ευρώ δανειακής στήριξης.
Κλείνοντας την ομιλία του ανέφερε ότι "μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης, η Ευρώπη έδρασε συλλογικά και δυναμικά για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης.
Κοινός στόχος μας είναι όχι μόνο να αναχαιτιστούν οι επιπτώσεις της πρωτόγνωρης, παγκόσμιας υγειονομικής και οικονομικής αυτής περιπέτειας, αλλά και να δομηθεί ένα καλύτερο και βιώσιμο μέλλον.
Ως έκφραση της βούλησης αυτής, οι προαναφερθέντες όροι, τόσο της Σύμβασης Χρηματοδότησης όσο και της Δανειακής Σύμβασης, κρίνονται ως ιδιαίτερα ευνοϊκοί για την Ελλάδα.
Εκτός από τη μη επιστρεπτέα χρηματοδότηση που θα λάβει η χώρα μας, θα χρηματοδοτηθεί επιπλέον με ιδιαίτερα χαμηλό κόστος δανεισμού.
Κάτι που είναι σήμερα εφικτό, λόγω της κύρωσης της απόφασης για το νέο σύστημα των ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία προχώρησε και η Ελλάδα, έγκαιρα, τον Μάρτιο του 2021.
Πριν από περίπου δύο εβδομάδες, στις 13 Ιουλίου, και αφού έλαβε τη θετική αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το "Ελλάδα 2.0" εγκρίθηκε από τους Υπουργούς Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μαζί με 11 ακόμα σχέδια κρατών-μελών.
Σε μια περίοδο μόλις πέντε ετών, η χώρα οφείλει να επιδιώξει και να διασφαλίσει – και θα το πράξει – τη μέγιστη δυνατή ωφέλεια από την εισροή του συνόλου των προβλεπόμενων επιδοτήσεων και την παροχή των χαμηλότοκων δανείων.
Απαιτείται, επομένως, ένα πλαίσιο που θα επιφέρει τη μικρότερη δυνατή έκθεση σε δημοσιονομικούς ή άλλους κινδύνους και θα διασφαλίζει ότι οι δράσεις που θα χρηματοδοτηθούν από τους πόρους των συμβάσεων θα αποφέρουν ευρύτερα οφέλη για τη χώρα και για το σύνολο της κοινωνίας.
Η υψηλή ποιότητα του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και οι σχετικοί μηχανισμοί διακυβέρνησης που έχουν συσταθεί για την υποστήριξή του, διαμορφώνουν το πλαίσιο αυτό. Οι λόγοι είναι συγκεκριμένοι:
1ον: Το Σχέδιο εδράζεται σε όρους οικονομικής αποτελεσματικότητας και κοινωνικής ανταποδοτικότητας και έχει καταρτιστεί για να καλύψει το μεγάλο κενό σε επενδύσεις, παραγωγικότητα, εθνικό προϊόν και απασχόληση.
2ον: Το "Ελλάδα 2.0" έχει σχεδιαστεί για να λειτουργεί σε συνάφεια και συμπληρωματικά με το νέο Εταιρικό Σύμφωνο για την Προγραμματική Περίοδο 2021 – 2027, τα τομεακά και περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματά του.
Χθες, η Ελλάδα έγινε η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα της οποίας εγκρίθηκε, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Εταιρικό Σύμφωνο.
Για κάθε 1 ευρώ που θα αποδίδουμε στην Ευρώπη, έχουμε τη δυνατότητα να λαμβάνουμε 4,6 ευρώ, μέσω του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ μέχρι σήμερα λαμβάναμε, στην καλύτερη των περιπτώσεων, 2,9 ευρώ.
3ον: Οι πόροι δεν πρόκειται να υποκαταστήσουν τακτικές δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού, ούτε να χρησιμοποιηθούν για δράσεις, η υλοποίηση των οποίων προϋποθέτει δημόσιες δαπάνες που εκτείνονται μετά τη λήξη της περιόδου χρηματοδότησης.
4ον: Μέσω της διοχέτευσης των πρόσθετων κεφαλαίων που θα αντληθούν από τον δανεισμό σε στοχευμένες δράσεις και πολιτικές βιώσιμης ανάκαμψης, θα αποφευχθούν περαιτέρω πιέσεις στον Κρατικό Προϋπολογισμό.
5ον: Το "Ελλάδα 2.0" καταρτίστηκε με στόχο τη βέλτιστη και ταχύτερη δυνατή εκταμίευση και αξιοποίηση των πόρων.
Λαμβάνοντας υπόψη το απαιτητικό πλαίσιο διεξαγωγής των εκταμιεύσεων, η συνεκτικότητα στον σχεδιασμό των δράσεων του Ελληνικού Σχεδίου, η αρτιότητα της κοστολόγησής του και η ουσιαστική συμμετοχή των φορέων των Υπουργείων στον σχεδιασμό του, συνιστούν εκείνα τα στοιχεία που θα επιτρέψουν τη γρήγορη και αποτελεσματική απορρόφηση των πόρων.
6ον: Στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης στρατηγικής διακυβέρνησης που έχει επιδείξει η Κυβέρνηση μέχρι σήμερα, στο Υπουργείο Οικονομικών έχουν συσταθεί και λειτουργούν η Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και οι απαραίτητοι συνοδευτικοί διοικητικοί μηχανισμοί, για τον αποτελεσματικό συντονισμό της υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου και την έγκαιρη απορρόφηση και αξιοποίηση των πόρων από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Η χώρα μας σήμερα καλείται να αδράξει όλες τις ευκαιρίες που ανοίγονται μπροστά της, για να πετύχει την αναγκαία δυναμική επανεκκίνηση και την είσοδό της σε τροχιά ισχυρής, διατηρήσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης.
Η Κυβέρνηση επέδειξε εγρήγορση στην αντιμετώπιση των προκλήσεων και αποφασιστικότητα στην αξιοποίηση των ευκαιριών. Η Ελλάδα απέδειξε ότι μπορεί να προχωρήσει δυναμικά μπροστά.
Σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους και έχοντας ανακτήσει την αξιοπιστία μας, συνεχίζουμε, εργαζόμενοι σκληρά και μεθοδικά.
Με αυτοπεποίθηση και υπευθυνότητα, χαράσσουμε τον δρόμο προς το μέλλον που μας αξίζει. Μέλλον ευημερίας και δικαιοσύνης, για όλους, και κυρίως για τις επόμενες γενιές».
