Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και τα στελέχη του επιχειρούν εδώ και περίπου τέσσερις εβδομάδες, από τη στιγμή δηλαδή που άρχισε η εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, να αποδώσουν το εφιαλτικό σπιράλ των ανατιμήσεων στην ενέργεια, τα καύσιμα και την τροφική αλυσίδα, στις πολεμικές επιχειρήσεις. Ουδέν ψευδέστερον αυτού.
Πριν μιλήσουμε για το τι συμβαίνει στη χώρα μας, ας ρίξουμε μια ματιά σε ένα διάγραμμα που μόλις πριν λίγα εικοσιτετράωρα δημοσίευσε το οικονομικό πρακτορείο ειδήσεων Bloomberg και στο οποίο καταγράφεται ξεκάθαρα πως η πρώτη δραματική αύξηση των τιμών των σιτηρών σημειώθηκε μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου του 2021.
Το δεύτερο peak των αυξήσεων στα σιτηρά σημειώθηκε τον Νοέμβριο του 2021, τρεις μήνες πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μόνον η τρίτη εφιαλτική αύξηση των τιμών θα μπορούσε θεωρητικά να αποδοθεί στην πολεμική σύρραξη αν και ήταν φανερό από την πορεία των γεγονότων πως η απορρύθμιση της παγκόσμιας αγοράς είχε να κάνει με κάτι πολύ πιο σοβαρό και διαχρονικό. Αυτός ο διαχρονικός χαρακτήρας οφείλεται κατά κύριο λόγο στις πολιτικές επιλογές αλλά και στις βουλιμικές αξιώσεις εκείνων που ελέγχουν την προμήθεια, εμπορία και διακίνηση των πρώτων υλών στην διατροφική αλυσίδα.
Ξεκαθαρίζοντας όλα τα παραπάνω, ας ρίξουμε μια ματιά στο τι ακριβώς προηγήθηκε της ρωσικής εισβολή στην Ουκρανία και πιο συγκεκριμένα το δεύτερο εξάμηνο του 2021. Στις 10 Ιουνίου 2021 ο παραγωγός σιταριού στον κάμπο της Λιβαδειάς πουλούσε στον χοντρέμπορο το κιλό το σκληρό σιτάρι προς 24 λεπτά του ευρώ (0,24 ευρώ). Μετά από 10 ημέρες, προς τα τέλη Ιουνίου, η τιμή του σιταριού είχε ήδη σκαρφαλώσει στα 60 λεπτά του ευρώ, δηλαδή είχε μια αύξηση της τάξης του 300%. Ποιος πόλεμος;
Τον Μάρτιο του 2021 το σακί του αμμωνιούχου λιπάσματος πωλούταν προς 14 ευρώ. Τον Νοέμβριο του 2021 το ίδιο σακί πουλιόταν προς 31 ευρώ, μια αύξηση της τάξης του 110%. Ποιος πόλεμος; Η αύξηση ήταν ήδη κάθετη, χωρίς να υπάρχει καν σκέψη στον ορίζοντα για τις πραγματικές προθέσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν. Μετά την εισβολή στην Ουκρανία βεβαίως και με δεδομένο ότι η χώρα αυτή είναι παγκόσμιος παίκτης στην παραγωγή αμμωνίας η τιμή του σακιού αμμωνιούχου λιπάσματος εκτοξεύτηκε στην Κωπαΐδα στα 44 ευρώ. Αυτή τη φορά, ναι, φταίει ο πόλεμος. Αλλά το σπιράλ των αυξήσεων είχε ξεκινήσει πολύ πριν.
Όλα τα παραπάνω δεν τα λέμε εμείς βέβαια. Τα υποστηρίζει και τα αποκαλύπτει ο γνωστός αγροτοσυνδικαλιστής και πρώην υποψήφιος του ΚΚΕ για το αξίωμα του ευρωβουλευτή, Γιάννης Βάγγος.
Ο αγρότης στη Κωπαΐδα πούλησε τη σοδειά του καλαμποκιού τον Οκτώβριο του 2021 προς 25 λεπτά του ευρώ το κιλό. Στις αρχές Μαρτίου του 2022 η τιμή είχε φτάσει τα 31 λεπτά του ευρώ. Τώρα μετά την έναρξη του πολέμου, το κιλό καλαμποκιού στην Κωπαΐδα πωλείται προς 45 λεπτά του ευρώ.
Διαβάστε τι δήλωσε στη «Ζούγκλα» ο κ. Βάγγος: «Η αισχροκέρδεια έχει ονοματεπώνυμο: τους πολύ μεγάλους εμπόρους ενέργειας και τους μεγάλους εμπόρους δημητριακών που είναι λιγότεροι από τα δάχτυλα του ενός χεριού. Τους γνωρίζει αυτούς η κυβέρνηση και εθελοτυφλούσε όλους τους μήνες. Απλά τώρα με τον πόλεμο ανέβηκαν ο τιμές και είναι με την πλάτη στον τοίχο. Πλάτες τους έκανε η κυβέρνηση» σημειώνει και εξηγεί ότι οι αγρότες δεν μπορούν πλέον να επιβιώσουν. «Ένα 20% των αγροτών θα έχει φύγει μέχρι το τέλος του χρόνου Δεν θα μπορέσει ούτε να καλλιεργήσει. Μόνο το λίπασμα και το πετρέλαιο κάνουν απαγορευτικό το να καλλιεργήσεις» λέει και ζητά από την κυβέρνηση να θεσμοθετήσει το αφορολόγητο πετρέλαιο και μια έκτακτη οικονομική ενίσχυση για τις τροφές και τα λιπάσματα.
Για την κατάσταση που επικρατεί στα στρατηγικής φύσης προϊόντα που αφορούν τον κλάδο της διατροφικής αλυσίδας μίλησε στη «Ζούγκλα» και ο υπεύθυνος του συνεταιρισμού πτηνοπαραγωγών Μεγάρων. Φαίνεται πως η «αρρώστια» με τα καπέλα στις τιμές των αγροτικών προϊόντων είναι παλιά υπόθεση στην ελληνική αγορά. Οι συνεταιρισμοί που έχουν κάποια οικονομική επιφάνεια έχουν εδώ και καιρό προσανατολιστεί σε απευθείας εισαγωγές βασικών προϊόντων (π.χ. καλαμπόκι) που συνθέτουν τοις ζωοτροφές τους από το εξωτερικό για να αποφύγουν βεβαίως την τόσο επιβαρυντική κερδοσκοπία πάνω στα προϊόντα που παράγονται στη χώρα μας.
Διαβάστε τι μας είπε μέλος του συνεταιρισμού: «Πάντοτε τα ελληνικά σιτηρά ήταν ακριβά και για αυτό ο συνεταιρισμός επέλεγε προϊόντα εισαγωγής. Τώρα που έκλεισαν οι χώρες τις εξαγωγές αναγκάζονται να αγοράσουν και ελληνική παραγωγή. Η μεγαλύτερη αύξηση στα δημητριακά είναι στο καλαμπόκι. Στη δική μας παραγωγή τροφής, το καλαμπόκι είναι το 60 με 65% Οπότε αυτό επηρεάζει άμεσα την τελική τιμή της ζωοτροφής που φτιάχνουμε. Τον Ιούνιο το έπαιρναν 0,275 ευρώ το κιλό. Τον Δεκέμβριο πήγε 0,29 ευρώ. Στο τιμολόγιο της 21ης Μαρτίου η τιμή ήταν 0,395 ευρώ. Εμείς πουλούσαμε την τροφή 280 ευρώ τον τόνο και τώρα την πουλάμε 450 με 500 ευρώ και έχουμε μειώσει το περιθώριο κέρδους σε σχεδόν μηδενικό. Οι παραγωγοί αναγκάζονται να πουλάνε κάτω του κόστους και δεν είμαι σίγουρος πόσο θα αντέξουν».
Είναι φανερό πως όσο κι αν προσπαθεί ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και οι υπουργοί του να αποδώσουν στον πόλεμο τα αίτια για τις αυξήσεις σε βασικά προϊόντα της διατροφικής αλυσίδας δεν μπορούν να πείσουν από τη στιγμή που διαψεύδονται από τα ίδια τα γεγονότα. Η κυβέρνηση παρέδωσε την αγορά στα χέρια των αποκαλούμενων «τεσσάρων Οίκων» ή όπως τα αποκαλούν καλύτερα οι αγρότες τα «4 σπίτια» τα οποία κάνουν κουμάντο στην αγορά σιτηρών, καλαμποκιού και λαδιών, εκτός ελαιολάδου, στην Ελλάδα. Πρόκειται για τέσσερις «κουμανταδόρους» οι οποίοι βέβαια προσαρμόζονται στο πλαίσιο που χαράσσουν οι παγκόσμιοι γίγαντες της εμπορίας και διακίνησης των δημητριακών και των λαδιών, όπως φοινικέλαιο, βαμβακέλαιο, ηλιέλαιο και αραβοσιτέλαια.
Οι αυξητικές τάσεις στην παγκόσμια αγορά εμφανίστηκαν ήδη από το δεύτερο εξάμηνο της πανδημίας, όταν απορρυθμίστηκε αίφνης το παγκόσμιο εμπόριο, αρχής γενομένης από τον βασικό προμηθευτή στον πλανήτη σε βιομηχανικό προϊόν, την Κίνα. Η αλυσίδα στη συνέχεια επηρέασε όλους τους κλάδους του παγκόσμιου εμπορίου και φυσικά αυτόν των τροφίμων. Ήδη τα πρώτα κρούσματα ανεξέλεγκτης αύξησης τιμών σε βασικά προϊόντα διατροφής εμφανίστηκαν σε εκείνο το σημείο του πλανήτη που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε πληγεί καίρια από την πανδημία: την Αφρική. Στη συνέχεια επηρεάστηκαν τα προϊόντα που παράγονται στη Νότιο Αμερική και τελικά η αύξηση των τιμών μεταδόθηκε σε όλους τους διατροφικούς τομείς. Είναι λοιπόν ψέμα ότι για αυτά που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή ο Έλληνας καταναλωτής φταίει μόνον ο πόλεμος. Η κρίση στην Ουκρανία προφανώς και επιδεινώνει και μάλιστα δραματικά την πλήρη απορρύθμισης της παγκόσμιας αγοράς και το γεγονός ότι την κρίση αυτή την πληρώνουν όπως πάντα οι φτωχότεροι πολίτες αυτού του κόσμου.
Άλλωστε το διαπίστωσε και πριν ακόμη παρουσιαστεί στο προσκήνιο αυτή η νέα κρίση στο παγκόσμιο εμπόριο ο γνωστός καθηγητής του Χάρβαρντ και στη συνέχεια του London School Of Economics, ο Γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετί, ο οποίος με τους μαθηματικούς τύπους του κατέγραφε τη Λερναία Ύδρα των κοινωνικών ανισοτήτων, τόσο μέσα στις ίδιες τις κοινωνίες όσο και μεταξύ των κοινωνιών, δηλαδή ανάμεσα σε ανεπτυγμένες και υπό ανάπτυξη χώρες.
