Άρχισε και επίσημα ο πόλεμος μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας για το φυσικό αέριο. Η πρώτη σκηνή του νέου δράματος αφορά βεβαίως τη διακοπή παροχής καυσίμου στην Πολωνία και στη Βουλγαρία. Δύο ήσσονος σημασίας πελάτες της Gazprom. Πρόκειται για ξεκάθαρη προειδοποίηση εκ μέρους της Μόσχας πως θα ακολουθήσουν και άλλες σημαντικότερες περικοπές. Ωστόσο και η Ευρώπη διαθέτει μηχανισμούς και όπλα για να αντιδράσει. Άλλωστε οι εξαρτήσεις είναι αμφίδρομες και πολυεπίπεδες. Όπως επισημαίνει και το Bloomberg, η Γερμανία είναι έτοιμη να υποστηρίξει μια σταδιακή απαγόρευση του ρωσικού πετρελαίου με φόντο τη διακοπή των ροών φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς Πολωνία και Βουλγαρία.
Το Βερολίνο θα υποστήριζε μια σταδιακή απαγόρευση αντί για άλλες επιλογές που έχουν πέσει στο τραπέζι, όπως το ανώτατο όριο τιμών ή μηχανισμοί πληρωμής για παρακράτηση μέρους των εσόδων της Μόσχας, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το πρακτορείο. Η απαγόρευση θα πρέπει επίσης να έρθει με μια μεταβατική περίοδο, κατά τις ίδιες πηγές.
Η Ε.Ε. επεξεργάζεται επί του παρόντος ένα έκτο πακέτο κυρώσεων. Διαβουλεύσεις μεταξύ των κρατών μελών αναμένεται να πραγματοποιηθούν τις επόμενες ημέρες.
Οι όποιες επίσημες προτάσεις θα μπορούσαν να υποβληθούν προς έγκριση από την επόμενη εβδομάδα. Η τελική απόφαση σχετικά με τον ακριβή μηχανισμό με τον οποίο η Ε.Ε. θα στοχεύσει το ρωσικό πετρέλαιο δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, σύμφωνα με τις πηγές που επικαλείται το Bloomberg.
Για την ουσία όμως του ζητήματος διαβάζουμε σχετικά στη Deutsche Welle:
Η Ρωσία κλείνει τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία, ενώ απειλεί να κάνει το ίδιο και με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Μέχρι στιγμής η Γερμανία αντιμετωπίζει τις ανακοινώσεις της Μόσχας με σχετική ψυχραιμία. «Επί του παρόντος η ενεργειακή επάρκεια της χώρας είναι εξασφαλισμένη», ανακοίνωσε την Τετάρτη ο κρατικός φορέας διαχείρισης του ενεργειακού δικτύου, για να προσθέσει ότι «παρακολουθεί την κατάσταση με πολλή προσοχή». Από την πλευρά του, το υπουργείο Οικονομίας επισημαίνει ότι «η ροή του φυσικού αερίου παραμένει σε φυσιολογικά επίπεδα», αλλά καταγράφει «με ανησυχία» ότι έχουν ήδη σταματήσει οι ροές προς δύο ευρωπαϊκές χώρες, γι' αυτό παραμένει «σε στενό συντονισμό με την ΕΕ».
Ο ίδιος ο υπουργός Οικονομίας και αντικαγκελάριος, Ρόμπερτ Χάμπεκ, από το Κόμμα των Πρασίνων, δεν αποκλείει πλέον να τερματίσει η Μόσχα την παροχή ενέργειας προς τη Γερμανία μετά τις τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία, ενώ δηλώνει ευθαρσώς ότι σε αυτή την περίπτωση η γερμανική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο σοβαρής ύφεσης και κατηγορεί το Κρεμλίνο ότι «χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο». Εάν η Μόσχα, με τις απειλές της, ήθελε απλώς να εκτοξεύσει στα ύψη τις τιμές του φυσικού αερίου, ασφαλώς πέτυχε τον σκοπό της. Το πρωί της Τετάρτης οι τιμές για συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης στο φυσικό αέριο αυξήθηκαν κατά 20,2%. «Οι επενδυτές φοβούνται ότι η Πολωνία και η Βουλγαρία ήταν μόνο η αρχή», επισημαίνει ο οικονομολόγος Μάρκους Ματίας Κόιπ στην ιστοσελίδα του πρώτου προγράμματος της γερμανικής τηλεόρασης (ARD).
«Ένα 10% είναι φυσιολογικό»
Ωστόσο, το μεσημέρι της Τετάρτης η αύξηση των τιμών περιορίστηκε γύρω στο 10%. Ο Ρόμπερτ Ρέτφελντ, αναλυτής στην εταιρεία χαρτοφυλακίου Wellenreiter, λέει στην ARD ότι «μία αύξηση γύρω στο 10% ως αντίδραση για το κλείσιμο της στρόφιγγας σε Πολωνία και Βουλγαρία είναι μάλλον φυσιολογική», γιατί αν δούμε τη μεγάλη εικόνα «οι τιμές παραμένουν κάτω από τα ανώτατα επίπεδα των τελευταίων έξι μηνών». Για φυσιολογική αντίδραση της αγοράς κάνει λόγο και ο αναλυτής της Commerzbank Κάρστεν Φριτς, υπενθυμίζοντας ότι ο αγωγός Γιαμάλ, που μετέφερε φυσικό αέριο προς την Πολωνία, είχε ούτως ή άλλως υποβαθμισμένο ρόλο τους τελευταίους μήνες. «Από τον Ιανουάριο του 2022 οι ροές φυσικού αερίου μέσω Γιαμάλ δεν ξεπερνούν το 2% των συνολικών πωλήσεων της Ρωσίας προς την Ευρώπη», επισημαίνει.
Το ερώτημα δεν είναι μόνο αν η Γερμανία μπορεί να επιβιώσει χωρίς το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά και αν η Ρωσία μπορεί να επιβιώσει χωρίς τις εξαγωγές της, εκτιμούν οι αναλυτές της ARD: «Σήμερα το 18% των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου διοχετεύεται στη Γερμανία, που είναι η μεγαλύτερη αγορά για τη Ρωσία», υπενθυμίζουν. Ο Ματίας Κόιπ, οικονομολόγος στη στρατιωτική ακαδημία του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης (ETH), υποστηρίζει ότι το μποϊκοτάζ της Ρωσίας απέναντι στην Πολωνία και τη Βουλγαρία, χώρες που ούτως ή άλλως «δεν είναι σημαντικές αγορές για το φυσικό αέριο» αποτελεί κατά κύριο λόγο «μία κίνηση εκφοβισμού για χώρες όπως η Γερμανία, η οποία όμως δεν είναι αξιόπιστη». Μακροπρόθεσμα, υποστηρίζει ο Κόιπ, η Ρωσία «είναι σαν να πυροβολεί το γόνατό της» με την τακτική αυτή, καθώς αποδεικνύει ότι είναι αναξιόπιστος πάροχος ενέργειας και συνομιλητής. «Στο μέλλον, οποιοσδήποτε έχει μία εναλλακτική λύση, θα αποφεύγει τη Ρωσία», προειδοποιεί ο Γερμανός αναλυτής.
Αναθεώρηση των οικονομικών προβλέψεων
Παρουσιάζοντας πάντως την «εαρινή πρόγνωση» για την πορεία της γερμανικής οικονομίας, ο αντικαγκελάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ αναγκάστηκε να αναθεωρήσει επί τα χείρω τη συνολική πρόγνωση για το τρέχον έτος. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, η πρόγνωση κυμαίνεται στο 2,2% ετησίως για το 2022 και 2,5% για το 2023. Το καλό νέο, αναφέρει ο Χάμπεκ, είναι ότι ήδη τους τελευταίους μήνες έχει μειωθεί σημαντικά η εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο: Ενώ πριν την έναρξη του πολέμου η Γερμανία εισήγαγε το 50% των αναγκών της από τη Ρωσία, σήμερα το ποσοστό έχει περιοριστεί στο 35%.
