«Η επιθετικότητα της Ρωσίας προς την Ουκρανία προκαλεί τεράστια δεινά. Επηρεάζει επίσης την οικονομία, στην Ευρώπη και όχι μόνο. Η σύγκρουση και η σχετική αβεβαιότητα επιβαρύνουν σε μεγάλο βαθμό την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών. Οι διαταραχές του εμπορίου οδηγούν σε νέες ελλείψεις υλικών και εισροών. Οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας και των εμπορευμάτων μειώνουν τη ζήτηση και συγκρατούν την παραγωγή».
Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε η κοινή συνέντευξη τύπου της επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ και του αντιπροέδρου της ΕΚΤ Λουίς ντε Γκίντος, μετά τη συνεδρίαση της κεντρικής τράπεζας της ζώνης του ευρώ.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα χτυπά καμπανάκι για τις επιπτώσεις που θα έχει στην οικονομία ο πόλεμος στην Ουκρανία και ανησυχεί για την πορεία του πληθωρισμού. Για τον λόγο αυτό έδωσε εκ νέου σήμα ότι οι αγορές ομολόγων στα πλαίσια του προγράμματος γνωστού ως APP θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέσα στο τρίτο φετινό τρίμηνο και δηλώνει έτοιμη να «λάβει όποια μέτρα είναι απαραίτητα προκειμένου να εκπληρώσει την εντολή που έχει ανατεθεί στην ΕΚΤ για διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και να συμβάλει στη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας», όπως αναφέρει. Η κίνηση αυτή αυξάνει τις πιθανότητες για να υπάρξει φέτος η πρώτη αύξηση επιτοκίων από την ΕΚΤ εδώ και μια δεκαετία.
Η κ. Λαγκάρντ επιβεβαίωσε την ακολουθία που έχει αποφασιστεί για τα επιτόκια, σημειώνοντας ότι πρώτα θα γίνει η ολοκλήρωση των καθαρών αγορών, κάποια στιγμή αργότερα θα ακολουθήσει η απόφαση για αύξηση των επιτοκίων και στη συνέχεια θα γίνουν οι αυξήσεις.
«Το κάποια στιγμή αργότερα μπορεί να σημαίνει από μία εβδομάδα μέχρι μερικούς μήνες», διευκρίνισε η πρόεδρος της ΕΚΤ λέγοντας χαρακτηριστικά: «Το ταξίδι ξεκίνησε. Θα κινηθούμε με προσοχή και ευελιξία».
H κ. Λαγκάρντ ανέφερε ότι το πώς θα αναπτυχθεί η οικονομία θα εξαρτηθεί καθοριστικά από το πώς θα εξελιχθεί η σύγκρουση, από τον αντίκτυπο των τρεχουσών κυρώσεων και από πιθανά περαιτέρω μέτρα. Ταυτόχρονα, η οικονομική δραστηριότητα εξακολουθεί να υποστηρίζεται από το άνοιγμα της οικονομίας μετά τη φάση της κρίσης της πανδημίας.
Ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί σημαντικά και θα παραμείνει υψηλός τους επόμενους μήνες, κυρίως λόγω της απότομης αύξησης του ενεργειακού κόστους. Οι πληθωριστικές πιέσεις έχουν ενταθεί σε πολλούς τομείς.
Η Ευρωπαία τραπεζίτης υπογράμμισε ότι στη σημερινή συνεδρίαση «κρίναμε ότι τα εισερχόμενα δεδομένα από την τελευταία μας συνάντηση ενισχύουν την προσδοκία μας ότι οι καθαρές αγορές περιουσιακών στοιχείων στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων (APP) θα πρέπει να ολοκληρωθούν το τρίτο τρίμηνο. Όσον αφορά το μέλλον, η νομισματική μας πολιτική θα εξαρτηθεί από τα εισερχόμενα δεδομένα και την εξελισσόμενη εκτίμησή μας για τις προοπτικές.
Στις τρέχουσες συνθήκες υψηλής αβεβαιότητας, θα διατηρήσουμε την ευελιξία στην άσκηση της νομισματικής πολιτικής. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα λάβει ό,τι χρειάζεται για να εκπληρώσει την εντολή της ΕΚΤ να επιδιώξει τη σταθερότητα των τιμών και να συμβάλει στη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας» είπε χαρακτηριστικά αναλύοντας το σκεπτικό της σημερινής απόφασης.
Η «ακτινογραφία» της οικονομίας στην Ευρωζώνη
Η οικονομία της ζώνης του ευρώ αναπτύχθηκε κατά 0,3% το τελευταίο τρίμηνο του 2021.Εκτιμάται ότι η ανάπτυξη παρέμεινε ασθενής κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022, σε μεγάλο βαθμό λόγω των περιορισμών που σχετίζονται με την πανδημία.
Αρκετοί παράγοντες υποδηλώνουν επιβράδυνση της ανάπτυξης και την επόμενη περίοδο. Ο πόλεμος επηρεάζει ήδη την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών, μεταξύ άλλων λόγω της αβεβαιότητας που φέρνει. Με τις τιμές της ενέργειας και των εμπορευμάτων να αυξάνονται απότομα, τα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος ζωής και οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος παραγωγής. Ο πόλεμος έχει δημιουργήσει νέα σημεία συμφόρησης, ενώ ένα νέο σύνολο μέτρων πανδημίας στην Ασία επιβαρύνει τις δυσκολίες της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Ωστόσο, υπάρχουν επίσης αντισταθμιστικοί παράγοντες που στηρίζουν τη συνεχιζόμενη ανάκαμψη, όπως τα αντισταθμιστικά δημοσιονομικά μέτρα και η δυνατότητα των νοικοκυριών να αντλήσουν από τις οικονομίες που συσσώρευσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Επιπλέον, το άνοιγμα των τομέων που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία και η ισχυρή αγορά εργασίας με περισσότερα άτομα σε θέσεις εργασίας θα συνεχίσει να υποστηρίζει τα εισοδήματα και τις δαπάνες.
Ταμείο Ανάκαμψης
Σύμφωνα με την κ. Λαγκάρντ, η στήριξη της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής παραμένει κρίσιμη, ειδικά σε αυτή τη δύσκολη γεωπολιτική κατάσταση. Επιπλέον, η επιτυχής υλοποίηση των επενδυτικών και μεταρρυθμιστικών σχεδίων στο πλαίσιο του προγράμματος της ΕΕ Next Generation θα επιταχύνει την ενεργειακή και την πράσινη μετάβαση. Αυτό θα συμβάλει στην ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και ανθεκτικότητας στη ζώνη του ευρώ.
Πληθωρισμός
Ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 7,5 τοις εκατό τον Μάρτιο, από 5,9 τοις εκατό τον Φεβρουάριο. Οι τιμές της ενέργειας αυξήθηκαν μετά το ξέσπασμα του πολέμου και τώρα βρίσκονται 45 τοις εκατό πάνω από το επίπεδό τους πριν από ένα χρόνο. Εξακολουθούν να αποτελούν την κύρια αιτία του υψηλού ποσοστού πληθωρισμού. Οι δείκτες που βασίζονται στην αγορά υποδηλώνουν ότι οι τιμές της ενέργειας θα παραμείνουν υψηλές βραχυπρόθεσμα, αλλά στη συνέχεια θα μετριαστούν σε κάποιο βαθμό. Οι τιμές των τροφίμων έχουν επίσης αυξηθεί κατακόρυφα. Αυτό οφείλεται στο αυξημένο κόστος μεταφοράς και παραγωγής, ιδίως στην υψηλότερη τιμή των λιπασμάτων, τα οποία συνδέονται εν μέρει με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Είναι αβέβαιο πόσο επίμονη θα είναι η άνοδος αυτών των δεικτών, δεδομένου του ρόλου των προσωρινών παραγόντων που σχετίζονται με την πανδημία και των έμμεσων επιπτώσεων των υψηλότερων τιμών της ενέργειας.
Αγορά εργασίας
Η αγορά εργασίας συνεχίζει να βελτιώνεται, με την ανεργία να έχει υποχωρήσει στο ιστορικό χαμηλό του 6,8 τοις εκατό τον Φεβρουάριο. Οι αγγελίες θέσεων εργασίας σε πολλούς τομείς εξακολουθούν να σηματοδοτούν ισχυρή ζήτηση για εργατικό δυναμικό, ωστόσο η αύξηση των μισθών παραμένει συγκρατημένη συνολικά. Με την πάροδο του χρόνου, η επιστροφή της οικονομίας σε πλήρη δυναμικότητα αναμένεται να υποστηρίξει την ταχύτερη αύξηση των μισθών.
Εκτίμηση κινδύνου
Η κ. Λαγκάρντ, είπε επίσης ότι οι καθοδικοί κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης έχουν αυξηθεί σημαντικά ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία. Ενώ οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την πανδημία έχουν μειωθεί, ο πόλεμος μπορεί να έχει ακόμη ισχυρότερη επίδραση στο οικονομικό κλίμα και θα μπορούσε να επιδεινώσει περαιτέρω τους περιορισμούς από την πλευρά της προσφοράς. Το επίμονα υψηλό ενεργειακό κόστος, μαζί με την απώλεια εμπιστοσύνης, θα μπορούσαν να περιορίσουν τη ζήτηση, την κατανάλωση και τις επενδύσεις περισσότερο από το αναμενόμενο.
Οι ανοδικοί κίνδυνοι γύρω από τις προοπτικές για τον πληθωρισμό έχουν επίσης ενταθεί, ιδιαίτερα βραχυπρόθεσμα. Οι κίνδυνοι για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τον πληθωρισμό περιλαμβάνουν κινήσεις πάνω από τον στόχο στις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, υψηλότερες από τις αναμενόμενες αυξήσεις μισθών και διαρκή επιδείνωση των συνθηκών από την πλευρά της προσφοράς. Ωστόσο, εάν η ζήτηση αποδυναμωθεί μεσοπρόθεσμα, θα μειωνόταν η πίεση στις τιμές.
Οικονομικές και νομισματικές συνθήκες
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές ήταν εξαιρετικά ασταθείς από την έναρξη του πολέμου και την επιβολή οικονομικών κυρώσεων. Τα επιτόκια της αγοράς αυξήθηκαν ως απάντηση στις μεταβαλλόμενες προοπτικές για τη νομισματική πολιτική, το μακροοικονομικό περιβάλλον και τη δυναμική του πληθωρισμού. Το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών συνέχισε να αυξάνεται. Ταυτόχρονα, μέχρι στιγμής δεν έχουν σημειωθεί σοβαρές πιέσεις στις χρηματαγορές, ούτε ελλείψεις ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα της ζώνης του ευρώ.
Αν και παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, τα επιτόκια τραπεζικών δανείων για επιχειρήσεις και νοικοκυριά έχουν αρχίσει να αντικατοπτρίζουν την αύξηση των επιτοκίων της αγοράς. Ο δανεισμός προς τα νοικοκυριά καθυστερεί, ειδικά για αγορές κατοικιών. Οι ροές δανείων προς τις επιχειρήσεις έχουν σταθεροποιηθεί.
Η πιο πρόσφατη έρευνά μας για τον τραπεζικό δανεισμό αναφέρει ότι τα πιστωτικά πρότυπα για δάνεια προς επιχειρήσεις και στεγαστικά δάνεια έγιναν αυστηρότερα συνολικά το πρώτο τρίμηνο του έτους, καθώς οι δανειστές ανησυχούν περισσότερο για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι πελάτες τους σε ένα αβέβαιο περιβάλλον. Τα πιστωτικά πρότυπα αναμένεται να ενισχυθούν περαιτέρω τους επόμενους μήνες,καθώς οι τράπεζες επηρεάζουν τις αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις της επιθετικότητας της Ρωσίας προς την Ουκρανία και τις υψηλότερες τιμές της ενέργειας.
Συνοψίζοντας, η κ. Λαγκάρντ είπε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρεάζει σοβαρά την οικονομία της ζώνης του ευρώ και έχει αυξήσει σημαντικά την αβεβαιότητα. Ο αντίκτυπος του πολέμου στην οικονομία θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της σύγκρουσης, από την επίδραση των τρεχουσών κυρώσεων και από πιθανά περαιτέρω μέτρα.
Ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί σημαντικά και θα παραμείνει υψηλός τους επόμενους μήνες, κυρίως λόγω της απότομης αύξησης του ενεργειακού κόστους: «Είμαστε πολύ προσεκτικοί στις τρέχουσες αβεβαιότητες και παρακολουθούμε στενά τα εισερχόμενα στοιχεία σε σχέση με τις επιπτώσεις τους στις μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τον πληθωρισμό. Η βαθμονόμηση των πολιτικών μας θα παραμείνει εξαρτώμενη από δεδομένα και θα αντικατοπτρίζει την εξελισσόμενη εκτίμησή μας για τις προοπτικές. Είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα μας στο πλαίσιο της εντολής μας, ενσωματώνοντας ευελιξία, εάν απαιτείται»
