Συστάσεις για «συνετή» αύξηση κατώτατου μισθού, «πάγωμα» μισθών του Δημοσίου και στις συντάξεις το 2022 και επιβολή φόρου άνθρακα και να ανακληθούν σχέδια για μειώσεις ασφαλιστικών εισφορών, φόρων εισοδήματος και εισφοράς αλληλεγγύης απευθύνει στην ελληνική κυβέρνηση το ΔΝΤ. Δεν παραλείπει ωστόσο, να σημειώσει την ισχυρή ανάκαμψη της οικονομίας και τις αντοχές της απέναντι στην πανδημία, αλλά και την «αξιοθαύμαστη πρόοδο στην υπέρβαση παθογενειών».
Ολοκληρώνοντας την Έκθεση για την Ελλάδα, στο πλαίσιο του «άρθρου 4» του Καταστατικού του Οργανισμού για τα κράτη, το κλιμάκιο του ΔΝΤ καταγράφει τα προκαταρκτικά ευρήματα της αποστολής του ΔΝΤ στη χώρα μας.
Τα βασικά συμπεράσματα που θα αποτυπωθούν και στην τελική έκθεση είναι, μεταξύ άλλων, ότι:
1. Η ελληνική οικονομία ανέκαμψε ισχυρά από τη σοβαρή ύφεση που προκάλεσε ο COVID-19 το 2020. Η παραγωγή επέστρεψε στο προ-πανδημικό επίπεδο το 2021, λόγω της ταχύτερης από το αναμενόμενο ανάκαμψης του Τουρισμού, της αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης καθώς τα νοικοκυριά άρχισαν να ξοδεύουν αποταμιεύσεις που σχετίζονται με την πανδημία, καθώς και ισχυρές ιδιωτικές επενδύσεις, με την άνοδο των άμεσων ξένων επένδυση.
2. Αξιέπαινη πρόοδος έχει σημειωθεί στην αντιμετώπιση της κληρονομιάς των κρίσεων, παρά το αντίξοο περιβάλλον. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) μειώθηκαν απότομα στο πλαίσιο του προγράμματος «Ηρακλής», και η ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος έχει βελτιωθεί σημαντικά.
Η ανεργία μειώνεται σταθερά. Οι μεταρρυθμίσεις σημείωσαν πρόοδο σε πολλούς τομείς, όπως σε ψηφιοποίηση, ιδιωτικοποίηση και βελτίωση του μείγματος δημοσιονομικής πολιτικής.
Οι αρχές ολοκληρώνουν την πρόωρη εξόφληση όλων των εκκρεμών δανείων του ΔΝΤ (1,8 δισ. ευρώ), γεγονός που θα μειώσει περαιτέρω το ακαθάριστο ανάγκες χρηματοδότησης και κινδύνους μετατροπής, όπως τονίζουν τα στελέχη του Ταμείου .
3. Η ανάπτυξη αναμένεται να παραμείνει ισχυρή παρά τις δυσμενείς επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία και υψηλός πληθωρισμός.
Παρά τις σημαντικές εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία, άλλες άμεσες εμπορικές και οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία και την Ουκρανία είναι περιορισμένες.
Έμμεσες επιπτώσεις θα υπάρξουν, μέσω επιπτώσεων σε εμπορικούς εταίρους της χώρας και από αντίκτυπο του υψηλότερου πληθωρισμού στο διαθέσιμο εισόδημα και στην κατανάλωση.
Επιπλέον, προβλέπεται εξασθένηση της κατανάλωσης και διάθεση αποφυγής κινδύνων.
Όλοι μαζί αυτοί οι παράγοντες αναμένεται να μειώσουν την ανάπτυξη φέτος κατά μια πλήρη ποσοστιαία μονάδα στο 3,5%, αντί 4,5% που προέβλεπε το αρχικό σχέδιο του Προϋπολογισμού.
Η ισχυρότερη και πιο επίμονη αύξηση των τιμών της ενέργειας αναμένεται να ωθήσει τον μέσο πληθωρισμό στο 4,5% το 2022, που θα σταθεροποιηθεί όμως στο 1,9% μεσοπρόθεσμα.
4. Αβεβαιότητες και καθοδικοί κίνδυνοι συνεχίζουν να θολώνουν τις προοπτικές. Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να προκαλέσει ελλείψεις ενέργειας και να προσθέσει ισχυρότερες από τις αναμενόμενες πιέσεις τον εγχώριο πληθωρισμό, τον τουρισμό και την κατανάλωση. Άλλοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν νέα κύματα λοιμώξεων COVID-19 που θα προκαλούσαν οικονομική διαταραχές, αλλά και κίνδυνοι από τις χορηγήσεις και εξυπηρέτηση δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης.
5. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί και οι κίνδυνοι φαίνονται διαχειρίσιμοι μεσοπρόθεσμα. Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα το 2023, αντικατοπτρίζοντας την ισχυρή ανάπτυξη, τη δημοσιονομική προσαρμογή και τον υψηλότερο πληθωρισμό εν μέσω του πολύ μεγάλου μεριδίου χρέους με σταθερό επιτόκιο και μακρά διάρκεια αποπληρωμής.
Ωστόσο παραμένει σημαντική αβεβαιότητα για την ικανότητα της Ελλάδας να διατηρήσει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, καθώς και την μελλοντική πορεία των επιτοκίων όταν η Ελλάδα αρχίσει να αντικαθιστά την επίσημη χρηματοδότηση με την χρηματοδότηση από τις αγορές.
6. Η αποστολή του ΔΝΤ συνιστά τη διατήρηση μιας σχετικά χαλαρής δημοσιονομικής στάσης το 2022, πριν την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος το 2023.
Η αποστολή υποστήριξε τη σταδιακή κατάργηση όλων προσωρινών μέτρων που σχετίζονται με την πανδημία έως το τέλος του 2022. Προτείνει τη στόχευση για πρωτογενές έλλειμμα κάτω από το 2% του ΑΕΠ φέτος.
Τα μέτρα στήριξης για τις υψηλές τιμές Ενέργειας θα πρέπει να είναι προσωρινά και να απευθύνονται σε ευάλωτες ομάδες.
7. Η δημοσιονομική προσαρμογή θα πρέπει να είναι σταδιακή και φιλική προς την Ανάπτυξη. Η αποστολή συνέστησε μια σταδιακή πορεία εξυγίανσης με επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 2% του ΑΕΠ έως το 2027, με αξιόπιστα μέτρα.
Κατά την άποψη του Ταμείου όμως, «τα σχέδια για μόνιμες περικοπές στην κοινωνική ασφάλιση, στις εισφορές και στον φόρο αλληλεγγύης για όλους τους φορολογούμενους θα πρέπει να ανακληθούν, καθώς μετατοπίζουν την επιβάρυνση στις μελλοντικές γενιές και ωφελούν ελάχιστα.
Η αποστολή συγχαίρει την Ελλάδα τις βελτιώσεις το δημοσιονομικό μείγμα που επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ιδίως τις υψηλότερες δαπάνες για την υγεία και τις δημόσιες επενδύσεις, και τόνισε ότι αυτά τα κέρδη δεν πρέπει να θυσιαστούν για να επιτευχθούν στόχοι εξυγίανσης.
Αντίθετα, ζητά να μην αυξηθούν οι δαπάνες μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και πάγωμα συντάξεων φέτος.
Προτείνει σταδιακή κατάργηση των επιχορηγήσεων προς τις κρατικές επιχειρήσεις και των επιδοτήσεων των καυσίμων μεσοπρόθεσμα και αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής από τους αυτοαπασχολούμενους για να δημιουργηθεί χώρος για κρίσιμες κοινωνικές δαπάνες και επαναλαμβανόμενες επενδυτικές ανάγκες μετά τη λήξη της χρηματοδότησης της NGEU.
8. Η αποστολή χαιρέτισε την ταχεία εκκαθάριση των ισολογισμών των μεγάλων τραπεζών, αλλά οι προκλήσεις παραμένουν. Μετά την επιτυχή τιτλοποίηση των ΜΕΔ, υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό κίνδυνοι μετάδοσης στον μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα και σε μικρότερο βαθμό στο κράτος.
Οι αρχές θα πρέπει να παρακολουθούν στενά τους κινδύνους που απορρέουν από τις νέες εισροές ΜΕΔ.
9. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την ανοικοδόμηση της ανθεκτικότητας του τραπεζικού τομέα. Το κεφάλαιο για απορρόφηση των ζημιών από τις τιτλοποιήσεις NPL πρέπει να αναπληρωθεί για να διασφαλιστούν επαρκή αποθέματα ασφαλείας που θα μετριάσουν μελλοντικούς κραδασμούς. Βραχυπρόθεσμα, αυτό μπορεί να απαιτήσει αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και ισχυρότερα κεφαλαιακά αποθέματα.
Επίσης το ΔΝΤ ζητά να συνεργαστεί η Ελλάδα με τους Ευρωπαίους εταίρους για την αντιμετώπιση του υψηλού μεριδίου της αναβαλλόμενης φορολογίας (DTC) σε τραπεζικό κεφάλαιο. Οι εποπτικές αρχές θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι τράπεζες προσαρμόζονται αποτελεσματικά στην αποκατάσταση της βιώσιμης κερδοφορίας εν μέσω αυξημένου ανταγωνισμού Fintech και στους χρηματοοικονομικούς κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα και ότι οι τράπεζες καλύπτουν τις σημαντικές χρηματοδοτικές τους ανάγκες μεσοπρόθεσμα.
