Μόλις στο 0,02% του ΑΕΠ, έναντι μέσου όρου 0,12% στην ΕΕ, ανέρχονται οι επενδύσεις που εμπίπτουν στο πεδίο της κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα, όπως επισήμανε σήμερα η πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), Λουκία Σαράντη, μιλώντας στο φόρουμ της 1ης διεθνούς έκθεσης «Forward Green», στη Θεσσαλονίκη.
«Πολύ πίσω» βρίσκεται η Ελλάδα και στο πεδίο της υγειονομικής ταφής, αφού περίπου το 75% των απορριμμάτων οδηγείται σήμερα σε χωματερές, όταν ο στόχος της ΕΕ για το 2030 είναι το σχετικό ποσοστό να μην υπερβαίνει το 10%.
Ωστόσο, η μετάβαση στην κυκλική οικονομία, παρότι προχωρά αργά, δημιουργεί σημαντικές αναπτυξιακές προοπτικές για την ελληνική βιομηχανία. Η βιομηχανία, είπε η επιχειρηματίας, έχει αντιληφθεί την ευκαιρία απόκτησης σημαντικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος μέσα από την υιοθέτηση των αρχών της «κυκλικής οικονομίας».
Για τον λόγο αυτό, πρόσθεσε, πολλές επιχειρήσεις – κυρίως μεγάλες – έχουν εντάξει σχετικές δράσεις προσαρμογής στην επιχειρηματική τους στρατηγική, ούτως ώστε να γίνουν περισσότερο κυκλικές».
Η κα Σαράντη επισήμανε ακόμα ότι η Ελλάδα έχει μπροστά της δρόμο να διανύσει όσον αφορά το θεσμικό πλαίσιο για την κυκλική οικονομία και εξέφρασε την ελπίδα η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές της 25ης Ιουνίου να δώσει έμφαση στο σχετικό σχέδιο δράσης.
Γιατί η κυκλική οικονομία αφορά και τους μετόχους των επιχειρήσεων
«Τα μοντέλα κυκλικής οικονομίας έχουν επίδραση στην αξία της επιχείρησης και άρα και στους μετόχους της» επισήμανε από την πλευρά του ο καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Δημήτρης Δημητρίου, επισημαίνοντας ότι αυτή τη στιγμή όλο το χρηματοπιστωτικό σύστημα και οι ροές κεφαλαίου λαμβάνουν σοβαρά υπόψη το κομμάτι της κυκλικής οικονομία και το πώς οι επιχειρήσεις το εφαρμόζουν στην παραγωγική τους αλυσίδα. Συνεπώς, η υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας έχει εξελιχθεί σε ένα άυλο περιουσιακό στοιχείο για τις επιχειρήσεις.
Ο κ.Δημητρίου είπε πως είναι πάρα πολύ αισιόδοξος ως προς την υιοθέτηση αυτών των αρχών από τις επιχειρήσεις, αλλά δήλωσε «λίγο απαισιόδοξος» ως προς τον ρόλο του κράτους στο συγκεκριμένο πεδίο, υποστηρίζοντας ότι ο συνδυασμός των λέξεων «κράτος» και «επενδύσεις» συχνά αποδεικνύεται επί του πρακτέου προβληματικός.
«Δεν περιμένω από το κράτος να σπρώξει επενδύσεις, αλλά να απελευθερώσει δυνάμεις. Να δώσει δυνατότητες σε ερευνητές, πανεπιστήμια, εργαζόμενους και επιχειρήσεις να δημιουργήσουν νέες δραστηριότητες πάνω στις ευκαιρίες που δίνει το μοντέλο της κυκλικής οικονομίας» υπογράμμισε.
Η «τράπεζα ενέργειας» που κρύβεται στο αλουμίνιο
Με «τράπεζα ενέργειας» προσομοιάζει, σε οποιαδήποτε μορφή και αν βρίσκεται, το αλουμίνιο, το οποίο μπορεί να ανακυκλωθεί σε ποσοστό 99%, όπως επισήμανε ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Αλουμινίου, Γεώργιος Μεντζελόπουλος.
«Σε οποιαδήποτε μορφή και αν βρίσκεται, το αλουμίνιο μπορεί να ανακυκλωθεί και απαιτείται προς τούτο μόνο 5% της ενέργειας που δαπανήθηκε για την πρωτογενή παραγωγή του, κάτι που σημαίνει σημαντική εξοικονόμηση σε εκπομπές ρύπων διοξειδίου του άνθρακα (CΟ2)» σημείωσε ο κ.Μεντζελόπουλος και πρόσθεσε, πως χάρη στην αξία του μετάλλου και στη σημασία του για την οικονομία, η ανακύκλωσή του είναι ουσιαστικά αυτοχρηματοδοτούμενη και προσελκύει πολύ σημαντικές επενδύσεις.
Συμπλήρωσε δε πως στόχος της ΕΕ είναι, ώς το 2050, το 50% αλουμινίου που θα καταναλώνεται στην ενωμένη Ευρώπη να προέρχεται ακριβώς από ανακυκλωμένο αλουμίνιο, κάτι που θα μειώσει κατά 46% τις εκπομπές ρύπων CΟ2.
Κατά τον κ.Μεντζελόπουλο, ο οποίος υπενθύμισε και τη μεγάλη αξία του συγκεκριμένου μετάλλου ως εξαγωγικού προϊόντος, η ελληνική βιομηχανία έχει τη δυνατότητα να ανακυκλώσει το σύνολο του αλουμινίου που χρησιμοποιείται στην Ελλάδα, παράγοντας μάλιστα αλουμίνιο υψηλής καθαρότητας, που χρησιμοποιείται πλήρως από την ελληνική μεταποίηση.
Ιδιαίτερη μνεία έκανε ο κ.Μεντζελόπουλος και στη χρήση του αλουμινίου στην αυτοκινητοβιομηχανία, όπου σημειώνεται τα τελευταία 15-20 χρόνια ραγδαία αύξηση, λόγω του χαμηλού ειδικού βάρους του και των ιδιοτήτων του.
«Χάρη στο χαμηλό βάρος του αλουμινίου, μειώνεται συνολικά το βάρος του αυτοκινήτου και υπολογίζεται ότι κατά τη διάρκεια ζωής ενός οχήματος μπορούμε να φτάσουμε να εξοικονομήσουμε μέχρι 50 εκατ. τόνους CO2 ανά αυτοκίνητο!» σημείωσε, ενώ πρόσθεσε ότι οι ιδιότητες του αλουμινίου απορροφούν και την ενέργεια σε περίπτωση σύγκρουσης ενός αυτοκινήτου, γεγονός που αυξάνει τη χρήση του σε πολλά μέρη των προϊόντων των αυτοκινητοβιομηχανιών, όπου παραδοσιακά βλέπαμε άλλα υλικά.
Ειδικά στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα μεσαίας και υψηλής αξίας, ο εγκιβωτισμός μπαταριών γίνεται επίσης με εφαρμογές αλουμινίου, ενώ στα κτήρια μια αλουμινένια πρόσοψη μπορεί να οδηγήσει σε μείωση περίπου 50% της απαιτούμενης ενέργειας για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του.
Από τη μικρή Τήλο στο 'Αμπου Ντάμπι
Στο πρότζεκτ μετατροπής της Τήλου στο πρώτο νησί μηδενικών αποβλήτων, αλλά και στο μη δεσμευτικό μνημόνιο συνεργασίας, που υπεγράφη πρόσφατα με κυβερνητικές αρχές των Εμιράτων για την υλοποίηση αντίστοιχου έργου -όμως σε εντελώς διαφορετική κλίμακα- στο 'Αμπου Ντάμπι, αναφέρθηκε ο ιδρυτής και πρόεδρος της Polygreen, Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος.
Η κυοφορούμενη συνεργασία στο Αμπου Ντάμπι προβλέπει την ανάπτυξη λύσεων συνολικής διαχείρισης αποβλήτων, όχι πλέον σε μια μικρή περιοχή όπως η Τήλος των εκατοντάδων μόνιμων κατοίκων, αλλά σε μια πολύ μεγαλύτερη, όπου διαβιούν 130.000-135.000 άνθρωποι. Μάλιστα, στόχος είναι σε επόμενη φάση το έργο να εξαπλωθεί και σε άλλες περιοχές του 'Αμπου Ντάμπι.
Πρόσθεσε ότι αυτό που του έκανε εντύπωση από την εφαρμογή του πρότζεκτ στην Τήλο ήταν πως «οι καλύτεροι ανακυκλωτές δεν είναι τα παιδιά», αλλά οι άνθρωποι άνω των 70 ή 80 ετών, που μεγάλωσαν με τις αρχές της επαναχρησιμοποίησης πόρων και της κυκλικής οικονομίας, αντί της γραμμικής, μέσα την οποία μεγαλώνουν οι νεότερες γενιές.
«Είμαι απαισιόδοξος για τα πράγματα όπως έχουν τώρα, αλλά πολύ αισιόδοξος για το αύριο, γιατί θεωρώ ότι οι αλλαγές που θα γίνουν θα είναι πολύ γρήγορες και ραγδαίες. Με κατάλληλη πολιτική παρέμβαση και νομοθεσία θεωρώ ότι μοντέλα όπως αυτό που αναπτύξαμε στην Τήλο μπορούν να επεκταθούν με πολύ γρήγορους ρυθμούς» κατέληξε.
Τσιμέντο μηδενικών εκπομπών ώς το 2050
Σταθερός στον στόχο του να παραδώσει στην κοινωνία «ένα σκυρόδεμα και ένα τσιμέντο με μηδενικές εκπομπές CO2 ώς το 2050», χάρη και στην επιτάχυνση της χρήσης εναλλακτικών καυσίμων, παραμένει ο όμιλος ΤΙΤΑΝ, ο οποίος έχει ήδη πετύχει αισθητή μείωση των εκπομπών των εργοστασίων του σε σχέση με το 1990, ενώ παράλληλα μεριμνά για την αντικατάσταση φυσικών πρώτων υλών και την ελαχιστοποίηση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των αποβλήτων της παραγωγικής διαδικασίας. Τα παραπάνω επισήμανε εκ μέρους της ΤΙΤΑΝ ο διευθυντής του εργοστασίου στην Ευκαρπία Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Νικολάου.
«Στο κομμάτι των πρώτων υλών, το 2022 ο ΤΙΤΑΝ αντικατέστησε το 8,6% των φυσικών πρώτων υλών με εναλλακτικές -μιλάμε για 360.000 τόνους- εξοικονομώντας έτσι φυσικούς πόρους. Ως προς τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων, πιο φιλικών προς το περιβάλλον, η θερμιδική υποκατάσταση των εργοστασίων μας ήταν πέρυσι σε επίπεδο 30%.
Επιπλέον, τα εργοστάσιά μας στην Ελλάδα, στην όλη παραγωγική διαδικασία, ελαχιστοποιούν τα απόβλητα της παραγωγικής διαδικασίας, τα επαναχρησιμοποιούν και τα ανακυκλώνουν και όταν αυτό δεν γίνεται, τα διαθέτουν σε τρίτους με ειδική τεχνογνωσία στη διαχείρισή τους» σημείωσε και υπενθύμισε ότι τα εργοστάσια της τσιμεντοβιομηχανίας σε Αθήνα (Καμάρι), Πάτρα (Δρέπανο) και Θεσσαλονίκη το 2021, καθώς και εκείνο της Ελευσίνας έναν χρόνο αργότερα, έλαβαν την πιστοποίηση «Platinum Zero Waste to Landfill», καθώς πάνω από 99,5% αποβλήτων παραγωγικής διαδικασίας δεν πηγαίνει πλέον σε ταφή.
Ο όμιλος μεριμνά, κατά τον κ.Νικολάου και για το επιστρεφόμενο σκυρόδεμα και τα υπολείμματα εκσκαφών, ενώ κάλεσε 24 τοπικές επιχειρήσεις της Δυτικής Θεσσαλονίκης να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα «Nothing to Waste», στο πλαίσιο του οποίου πάνω από 500 εργαζόμενοι εκπαιδεύονται πάνω σε αρχές και πρακτικές της κυκλικής οικονομίας και 110 τόνοι ανακυκλώσιμων απορριμμάτων δεν κατέληξαν ποτέ στην ταφή.
Το νέο οικονομικό μοντέλο
«Η κυκλική οικονομία δεν είναι απλά η διαχείριση των αποβλήτων, αλλά ένα νέο οικονομικό μοντέλο» σημείωσε ο γενικός διευθυντής εργασιών διαχείρισης αποβλήτων της Motor Oil, Δημήτρης Κονταξής, τονίζοντας ότι οι ενεργειακοί όμιλοι, όπως αυτός που εκπροσωπεί, δεν πρέπει μόνο να προσαρμοστούν στο νέο μοντέλο, αλλά και να το οδηγήσουν, αλλάζοντας την ίδια μας την παραδοσιακή τους υπόσταση και διαφοροποιώντας το παραγωγικό τους μοντέλο.
Στο σκηνικό αυτό, οι ενεργειακοί όμιλοι κινούνται όπως είπε σε δύο άξονες, ο ένας είναι η βελτιστοποίηση εργασιών και ο δεύτερος η διαφοροποίηση των προϊόντων. «Τα λιπαντικά, για παράδειγμα, μπορούν να σχεδιαστούν ώστε να διατηρηθούν σε χρήση για όσο το δυνατόν περισσότερο, να συλλεχθούν ως απόβλητο, να ανακυκλωθούν και να επανεισαχθούν στην αγορά.
Αυτό το μοντέλο ο όμιλός μας το υποστηρίζει πάνω από δύο δεκαετίες, έχουμε προϊστορία στην κυκλική οικονομία πριν καν ο όρος γίνει ευρύτερα γνωστός» είπε, ενώ ως προς τη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου προϊόντων, σημείωσε ότι οι ενεργειακοί όμιλοι περνούν από τα ορυκτά καύσιμα στην ηλεκτροκίνηση, το βιοντίζελ και τα βιοκαύσιμα γενικότερα, το υδρογόνο, αλλά και την παραγωγή ενέργειας μέσω Ανανεώσιμων Πηγών (ΑΠΕ).
Ο κ.Κονταξής επισήμανε ακόμα ότι προκειμένου να επιταχυνθεί η μετάβαση στην κυκλική οικονομία, θα πρέπει και η Πολιτεία να πράξει τα δέοντα.
