Οι δυσκολίες που προκαλούνται στους εργαζομένους από την ανεργία κατά τη διάρκεια της πανδημίας είναι προϊόν του οικονομικού συστήματος.Τις περισσότερες φορές, οι εργοδότες αποφασίζουν να προσλάβουν ή να απολύσουν εργαζόμενους ανάλογα με την επιλογή που μεγιστοποιεί τα κέρδη τους.
Το κέρδος, όχι η πλήρης απασχόληση των εργαζομένων ούτε των μέσων παραγωγής, είναι η «κατώτατη γραμμή» του καπιταλισμού και επομένως των καπιταλιστών. Έτσι λειτουργεί το σύστημα. Οι καπιταλιστές ανταμείβονται όταν τα κέρδη τους είναι υψηλά και τιμωρούνται όταν δεν είναι. Δεν είναι κάτι προσωπικό. Eίναι απλώς μέρος της δουλειάς.
Η ανεργία είναι η επιλογή που γίνεται κυρίως από τους εργοδότες.
Σε πολλές περιπτώσεις ανεργίας, οι εργοδότες είχαν την επιλογή να μην απολύσουν υπαλλήλους. Θα μπορούσαν να είχαν διατηρήσει όλους τους απασχολούμενους, αν μείωναν τις ώρες ή τις ημέρες τους ή αλλιώς άλλαζαν τους υπαλλήλους εκτός χρόνου εργασίας.
Οι εργοδότες μπορούν να επιλέξουν να διατηρήσουν αδρανείς υπαλλήλους σε μισθοδοσίες και να υποστούν απώλειες που ελπίζουν ότι θα είναι προσωρινές.
Πάντως, η ανεργία λαμβάνεται σχεδόν παντού και σχεδόν ως αρνητική, ως μία ανεπιθύμητη εμπειρία.
Οι εργαζόμενοι θέλουν δουλειές. Οι εργοδότες θέλουν οι εργαζόμενοι να παράγουν κερδοφόρα παραγωγή.
Οι κυβερνήσεις θέλουν τα φορολογικά έσοδα που προέρχονται από τους εργαζόμενους και τους εργοδότες που συνεργάζονται ενεργά.
Γιατί λοιπόν το οικονομικό σύστημα προκάλεσε περιοδικά οικονομική ύφεση η οποία έχει εγκατασταθεί τους τελευταίους τρεις αιώνες; Συμβαίνει, κατά μέσο όρο, κάθε τέσσερα έως επτά χρόνια.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν τρεις οικονομικές συντριβές μέχρι στιγμής αυτόν τον αιώνα: Την «dot-com» το 2000. Την «Sub-prime υποθήκη» το 2008 και τώρα τον «coronavirus» 2020.
Έτσι οι Ηνωμένες Πολιτείες συμμορφώνονται με τον «κανόνα» του καπιταλισμού. Οι καπιταλιστές παρ΄όλο που δεν θέλουν την ανεργία, την δημιουργούν τακτικά. Είναι η βασική αντίφαση του συστήματός τους.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ο καπιταλισμός παράγει και αναπαράγει την ανεργία ανά διαστήματα. Αποκομίζει οφέλη (αλλά και υποφέρει) από αυτό. Η αναπαραγωγή ενός «εφεδρικού στρατού ανέργων» επιτρέπει την περιοδική αύξηση των επενδύσεων κεφαλαίου για την προσέλκυση περισσότερων υπαλλήλων χωρίς αύξηση των μισθών.
Η αύξηση των μισθών – και συνεπώς η μείωση των κερδών – θα συνόδευε την αύξηση των επενδύσεων εάν όλοι οι εργαζόμενοι είχαν ήδη απασχοληθεί πλήρως πριν από παρόμοιες αυξήσεις. Η ανεργία προκαλεί επίσης πειθαρχία στην εργατική τάξη.
Οι άνεργοι, συχνά απελπισμένοι για να βρουν δουλειά, δίνουν στους εργοδότες την ευκαιρία να αντικαταστήσουν τους υπάρχοντες υπαλλήλους με άνεργους υποψηφίους που είναι πρόθυμοι να εργαστούν με λιγότερα. Η ανεργία λοιπόν λειτουργεί ως πτωτική πίεση στους μισθούς και ως εκ τούτου προωθεί τα κέρδη.
Εν ολίγοις, ο καπιταλισμός θέλει και δεν θέλει ανεργία εκφράζει αυτήν την ένταση προσθέτοντας περιοδικά και καταρτίζοντας εφεδρικό στρατό ανέργων που διατηρεί συνεχώς.
Ενώ η ανεργία εξυπηρετεί τον καπιταλισμό, δεν εξυπηρετεί φυσικά την κοινωνία. Αυτή η βασική διαφορά φαίνεται πιο έντονα όταν η ανεργία είναι πολύ υψηλή, όπως είναι σήμερα. Σκεφτείτε ότι σήμερα πολλά εκατομμύρια άνεργοι συνεχίζουν το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσής τους, ενώ σταματούν μεγάλο μέρος της παραγωγής τους.
Ενώ συνεχίζουν να παίρνουν τα μέσα κατανάλωσής τους από τον κοινωνικά παραγόμενο πλούτο, δεν παράγουν πλέον ούτε προσθέτουν έτσι στον κοινωνικό πλούτο όπως έκαναν όταν απασχολούνταν.
Σύνταξη Κ. Μπετινάκης
