Η εποχή με τα «υπερβολικά προνόμια» του δολαρίου των ΗΠΑ, ως το βασικό αποθεματικό νόμισμα του κόσμου, πλησιάζει στο τέλος της.
Όταν ήταν υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας ο Valery Giscard d'Estaing είχε αναφέρει αυτή την φράση τη δεκαετία του 1960 κυρίως λόγο απογοήτευσης, αφού οι ΗΠΑ «τράβηξαν» τον υπόλοιπο κόσμο για να υποστηρίξουν το υπερβολικό βιοτικό τους επίπεδο.
Για σχεδόν 60 χρόνια, ο κόσμος παραπονιόταν αλλά δεν έκανε κάτι γι 'αυτό. Αυτές οι μέρες έχουν τελειώσει.
Ήδη επηρεασμένο από τον αντίκτυπο της πανδημίας Covid-19, το βιοτικό επίπεδο των ΗΠΑ πρόκειται να συμπιεστεί όπως ποτέ άλλοτε. Ήδη υποτιμημένο από τον αντίκτυπο της πανδημίας Covid-19, το βιοτικό επίπεδο των ΗΠΑ πρόκειται να συμπιεστεί όσο ποτέ άλλοτε. Ταυτόχρονα, ο κόσμος έχει σοβαρές αμφιβολίες για το κάποτε ευρέως αποδεκτό τεκμήριο του αμερικανικού επιπέδου. Τα νομίσματα θέτουν την ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο δυνάμεων – εσωτερικές οικονομικές αρχές και ξένες αντιλήψεις για τη δύναμη ή την αδυναμία ενός έθνους. Η ισορροπία μεταβάλλεται και η πτώση του δολαρίου θα μπορούσε κάλλιστα να ξεκινήσει.
Οι σπόροι αυτού του προβλήματος σπάρθηκαν από ένα βαθύ έλλειμμα στις εγχώριες αποταμιεύσεις των ΗΠΑ που ήταν εμφανώς προφανές πριν από την πανδημία.
Στο πρώτο τρίμηνο του 2020, η καθαρή εθνική αποταμίευση, η οποία περιλαμβάνει αποταμίευση προσαρμοσμένη στις αποσβέσεις των νοικοκυριών, των επιχειρήσεων και του δημόσιου τομέα, μειώθηκε στο 1,4% του εθνικού εισοδήματος. Αυτή ήταν η χαμηλότερη ανάγνωση από τα τέλη του 2011 και το ένα πέμπτο του μέσου όρου 7% από το 1960 έως το 2005.
Έχοντας έλλειψη εγχώριας αποταμίευσης και θέλοντας να επενδύσουν και να αναπτυχθούν, οι ΗΠΑ εκμεταλλεύτηκαν πολύ τον ρόλο του δολαρίου ως το κύριο αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο και αξιοποίησαν σε μεγάλο βαθμό τις πλεονασματικές αποταμιεύσεις από το εξωτερικό για να τετραγωνίσουν τον κύκλο. Όχι όμως χωρίς αντίτιμο. Προκειμένου να προσελκύσει ξένα κεφάλαια, οι ΗΠΑ έχουν έλλειμμα στον τρεχούμενο λογαριασμό τους – που είναι το ευρύτερο μέτρο του εμπορίου επειδή περιλαμβάνει επενδύσεις – κάθε χρόνο από το 1982.
Με άλλα λόγια, η έντονη πτωτική πίεση τώρα βασίζεται σε ήδη απότομα καταθλιπτική εξοικονόμηση στην εγχώρια αγορά. Σε σύγκριση με την κατάσταση κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, όταν η εγχώρια αποταμίευση ήταν καθαρή αρνητική για πρώτη φορά σε ρεκόρ, κατά μέσο όρο -1,8% των εθνικών εσόδων από το τρίτο τρίμηνο του 2008 έως το δεύτερο τρίμηνο του 2010, η πολύ πιο έντονη πτώση στα αρνητικά περιοχή είναι τώρα πιθανή και μάλλον βυθίζεται στην ζώνη -5% έως -10%.
Με την κυβέρνηση Τραμπ να προτιμά προστατευτικές εμπορικές πολιτικές, να έχει αποσυρθεί από τους αρχιτεκτονικούς πυλώνες της παγκοσμιοποίησης, όπως η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, την εταιρική σχέση μεταξύ του Ειρηνικού, την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και τις παραδοσιακές συμμαχίες του Ατλαντικού, με σοβαρή κακοδιαχείριση της απάντησης στον Covid-19, καθώς και έντονη κοινωνική αναταραχή που δεν παρατηρήθηκε από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, είναι οδυνηρά ορατές εκδηλώσεις της απότομης μείωσης της παγκόσμιας ηγεσίας της Αμερικής.
Όπως ο Covid-19 και η φυλετική αναταραχή, η πτώση του πανίσχυρου δολαρίου θα φέρει την παγκόσμια οικονομική ηγεσία της οικονομίας των ΗΠΑ σε πολύ σκληρή φάση.
Το υπερβολικό προνόμιο πρέπει να κερδίζεται, να μην θεωρείται δεδομένο.
Πηγή: Bloomberg
Σύνταξη Κ. Μπετινάκης
