Για «κατάπαυση πυρός» μετά από δύο χρόνια αντιπαράθεσης του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν με τις αγορές κάνει λόγο το Bloomberg, σχολιάζοντας τις χθεσινές του δηλώσεις για ένα ευρύ πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
«Τα στοιχεία αυξάνονται ραγδαία ότι η Τουρκία βιάζεται να εκτελέσει μια δραματική αλλαγή στην πολιτική της, μετακινούμενη σε ένα πιο ορθόδοξο πλαίσιο», αναφέρει η Phoenix Kalen, strategist της Societe Generale SA στο Λονδίνο. «Πιστεύουμε ότι η κεντρική τράπεζα θα πραγματοποιήσει μια σημαντική αύξηση των επιτοκίων της» την επόμενη εβδομάδα, πιθανώς έως και 4 ποσοστιαίων μονάδων, στο 14,25%.
Η τουρκική λίρα βρέθηκε χθες να κερδίζει έως και 4,6% έναντι του δολαρίου, ενώ κατευθύνεται για τα μεγαλύτερα εβδομαδιαία κέρδη σε πάνω από δέκα χρόνια. Την ίδια στιγμή ο δείκτης Borsa Istanbul 100 διευρύνει το ανοδικό του σερί για ένατη συνεδρίαση, αντλώντας ώθηση από το ράλι των τραπεζικών μετοχών. Το τελευταίο ράλι οδήγησε σε ιστορικό υψηλό τον δείκτη.
Οι τελευταίες δηλώσεις του Τούρκου προέδρου, σημειώνει το Bloomberg, σηματοδοτούν μια δραματική αναστροφή από την προηγούμενη στάση του που πυροδότησε ισχυρούς κλυδωνισμούς στις τουρκικές αγορές τα τελευταία δύο χρόνια.
Το 2018, λίγο πριν αναλάβει τις διευρυμένες εξουσίες που του έδινε το νέο σύνταγμα της χώρας, ο Ερντογάν υποσχέθηκε να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο της νομισματικής πολιτικής προκειμένου να εφαρμόσει την ανορθόδοξη άποψη του ότι τα χαμηλότερα επιτόκια προωθούν βραδύτερο πληθωρισμό.
Αυτό δεν δούλεψε, ιδίως υπό το βάρος της παγκόσμιας ύφεσης που προκάλεσε η πανδημία του κορονοϊού.
Για να στηρίξουν την βυθιζόμενη λίρα, οι τουρκικές τράπεζες πούλησαν πάνω από 100 δισ. δολ. μόνο φέτος, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Goldman Sachs. Η στρατηγική αυτή οδήγησε τα καθαρά αποθεματικά ξένου συναλλάγματος να υποχωρήσουν κατά πάνω από το μισό στα 18,4 δισ. δολ.
Την ίδια στιγμή, τα κεφάλαια που δανείστηκε η κυβέρνηση με βραχυπρόθεσμες συμφωνίες ανταλλαγής (swaps) εκτινάχθηκαν σε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι προσπάθειες αυτές έπεσαν στο κενό, με τη λίρα να σημειώνει διαδοχικά χαμηλά την προηγούμενη εβδομάδα, διευρύνοντας τις συνολικές της απώλειες για το 2020 πάνω από το 30%.
Οι δηλώσεις του προέδρου Ερντογάν χθες, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία από το 2003, είχαν στόχο να αμβλύνουν αυτές τις πιέσεις: «Όπως παντού στον κόσμο έτσι και στη χώρα μας, είναι δουλειά της κεντρικής τράπεζας να προσδιορίζει και να εφαρμόζει τις πολιτικές που χρειάζονται για τον έλεγχο του πληθωρισμού», δήλωσε μιλώντας στους βουλευτές του AK.
Οι δηλώσεις αυτές ήρθαν μετά τα θυελλώδη πολιτικά γεγονότα των τελευταίων ημερών, με τον Τούρκο πρόεδρο να απολύει τον κεντρικό τραπεζίτη Μουράτ Ουισάλ και λίγο αργότερα να κάνει δεκτή την παραίτηση του υπουργού Οικονομικών και γαμπρού του Μπεράτ Αλμπαϊράκ.
Ωστόσο, υπάρχουν αμφιβολίες για την αλλαγή πλεύσης που ευαγγελίζεται ο Ερντογάν. «Μπορεί μια λεοπάρδαλη να αλλάξει τις βούλες της;» αναφέρει ο Nigel Rendell, αναλυτής της Medley Global Advisors. "Θα υπάρχει ένας μεγάλος βαθμός σκεπτικισμού για τις δηλώσεις του Ερντογάν, κάτι που θα μετριάσει τον ενθουσιασμό".
Εξηγήσεις για την αύξηση των επιτοκίων του Σεπτεμβρίου
Σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg, ο Ερντογάν δεν αγνοούσε παντελώς τις συναλλαγές στα συναλλαγματικά διαθέσιμα. Ωστόσο, η ρήξη επήλθε όταν ζήτησε εξηγήσεις από την κεντρική τράπεζα για την απόφαση της να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο τον Σεπτέμβριο στο 10,25%.
Οι συζητήσεις που ακολούθησαν με τον πρώην διοικητή Ουισάλ και άλλους κορυφαίους αξιωματούχους επέτρεψαν στον Ερντογάν να αποκτήσει μια πιο πλήρη εικόνα για το παθητικό στην αγορά συναλλάγματος και πώς αυτό συγκρίνονται με τα καθαρά αποθεματικά, αναφέρουν πηγές με γνώση της κατάστασης στο Bloomberg.
Το πρακτορείο σημειώνει ακόμα ότι η στήριξη του προέδρου στον νέο διοικητή της κεντρικής τράπεζας, Νατσί Αγκμπάλ – ο οποίος θα αντιμετωπίσει ένα κρίσιμο τεστ αξιοπιστίας στην πρώτη συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής στις 19 Νοεμβρίου – και στον νέο υπουργό Οικονομικών Λουτφί Ελβάν.
Με τον Ερντογάν να δηλώνει ότι δεν θα παρεμβαίνει, ενισχύεται η αισιοδοξία ότι η κυβέρνηση δεν θα σταθεί εμπόδιο σε μία αύξηση των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα.
Ο Αγκμπάλ εξάλλου έχει ξεκινήσει συναντήσεις με κορυφαία τραπεζικά στελέχη, ενημερώνοντας τους ότι έχει διοριστεί με αποστολή να μειώσει τον πληθωρισμό, που παραμένει λίγο κάτω από το 12%.
Ακόμα και πριν την ομιλία του Ερντογάν, ο Αγκμπάλ και ο Ελβάν πραγματοποιούσαν επαφές για να μεταφέρουν ένα φιλικό προς τις αγορές μήνυμα, αναφέρει το πρακτορείο.
Στην καριέρα του, πάντως, ο Τούρκος πρόεδρος έχει επιχειρήσει και άλλες φορές να κατευνάσει τους επενδυτές, με τις προσπάθειες αυτές να αποδεικνύονται βραχύβιες
Ακόμα και χθες, στην ομιλία του για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, επανέλαβε την πρωτοφανή άποψη ότι τα χαμηλότερα επιτόκια θα οδηγήσουν επίσης σε χαμηλότερο πληθωρισμό.
«Προτεραιότητα του Ερντογάν είναι να εδραιώνει την υποστήριξη και να διατηρεί τη δημοτικότητα του κόμματος του», αναφέρει ο Nihat Ali Ozcan, strategist στο Ίδρυμα Έρευνας Οικονομικής Πολιτικής στην Άγκυρα.
«Είναι ρεαλιστής και οι άνθρωποι που διόρισε για να διαχειριστούν την οικονομία είναι απίθανο να ενεργούν ανεξάρτητα. Οι δηλώσεις του έχουν στόχο να αποτρέψουν την περαιτέρω επιδείνωση της οικονομίας, η οποία έχει ήδη πληγεί σοβαρά από την πανδημία».
