Ρεπορτάζ: Χρήστος Μαζάνης
«Πρέπει να βρεθεί οπωσδήποτε τρόπος στη χώρα μας να μη διακοπεί το ρωσικό φυσικό αέριο. Εάν αυτή τη στιγμή συμβεί κάτι τέτοιο, δεν θα είναι εύκολα διαχειρίσιμο. Οι κραδασμοί θα είναι πολύ μεγάλοι, την ώρα που η κοινωνία στραγγαλίζεται από το οικονομικό κόστος. Φανταστείτε να υπάρξει και ζήτημα επάρκειας», αναφέρει σε συνέντευξή του στη «Ζούγκλα» ο καθηγητής Eυρωπαϊκού Δικαίου και Δικαίου της Ενέργειας στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, Nίκος Φαραντούρης.
Ο γνωστός επιστήμονας κατά τη διάρκεια της συζήτησης αναφέρεται στο θέμα που έχει προκύψει τις τελευταίες ημέρες αναφορικά με το διάταγμα Πούτιν για πληρωμή του ρωσικού φυσικού αερίου σε ρούβλια.
«Η χώρα μας είναι περίπου 40% εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο, κάτι που σημαίνει ότι είμαστε αρκετά ευάλωτοι σε περίπτωση που διακοπεί η παροχή», προσθέτει.
«Η αποθηκευτική δυνατότητα της χώρας μας είναι πεπερασμένη»
Σχετικά με το εάν η Ελλάδα διαθέτει εναλλακτικές πηγές και επάρκεια στο φυσικό αέριο, ο καθηγητής είναι σαφής: «Διαθέτουμε εναλλακτικές υποδομές και πηγές προμήθειας, όπως τον τερματικό σταθμό υποδοχής υγροποιημένου αερίου στη Ρεβυθούσα, άρα υπάρχει η εναλλακτική προμήθειας από τη θάλασσα, ενώ θα μπορούσαμε να προμηθευτούμε περισσότερες ποσότητες και από το αζέρικο αέριο. Όμως, η χώρα δεν διαθέτει ούτε εκτεταμένες υποδομές αποθήκευσης, ούτε μπορεί το υγροποιημένο φυσικό αέριο να αποπληρώσει επί μακρόν, για μήνες και για χρόνια, το ενδεχόμενο διακοπής της ποσότητας που λαμβάνουμε από τη Ρωσία. Διακοπή θα σήμαινε κραδασμοί για την οικονομία και την κοινωνία. Ήδη οι τιμές έχουν πολλαπλασιαστεί και έχουν τινάξει και στην Ελλάδα τον οικογενειακό μηνιαίο προϋπολογισμό».
«Η επάρκεια, η αποθηκευτική δυνατότητα της χώρας μας, είναι πεπερασμένη. Άλλες χώρες έχουν υπόγειες αποθήκες, όπως η Βουλγαρία, στην οποία διεκόπη η παροχή, αλλά διαθέτει υπόγειες αποθήκες τις οποίες φρόντισε να γεμίσει τους προηγούμενους μήνες», προσθέτει.
«Δεν προλαβαίνουμε να φτιάξουμε το υπόγειο κοίτασμα του Πρίνου»
«Ακόμα και αν χρειαστεί να βρίσκουμε φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου για να μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες της χώρας, είναι ρίσκο, διότι κανείς δεν ξέρει εάν θα υπάρχει διαθεσιμότητα τους επόμενους μήνες. Δεν μπορούμε να βασιστούμε σε αυτό. Επίσης, δεν προλαβαίνουμε να κάνουμε αποθηκευτικό χώρο το υπόγειο κοίτασμα του Πρίνου. Χρειάζονται επιπλέον υποδομές και χρήματα για να γίνουν λειτουργικοί αυτοί οι χώροι», διευκρινίζει.
«Το διάταγμα Πούτιν για πληρωμή σε ρούβλια είναι πολύπλοκο ως προς τις έννομες συνέπειές του και ως προς τον μηχανισμό του»
Ερωτηθείς για το διάταγμα Πούτιν και την απαίτηση της Ρωσίας να πληρώνεται σε ρούβλια για το φυσικό αέριο, ο Νίκος Φαραντούρης ξεκαθαρίζει το εξής:
«Το θέμα που έχει προκύψει από το διάταγμα Πούτιν σχετικά με την πληρωμή σε ρούβλια για την αγορά φυσικού αερίου από τη Ρωσία είναι πολύ πολύπλοκο ως προς τις έννομες συνέπειές του και ως προς τον μηχανισμό του. Το διάταγμα αυτό λέει ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες των μη φίλιων χωρών προς τη Ρωσία οι οποίες διαπραγματεύονται και έχουν συμβάσεις σε ισχύ με τη ρωσική Gazprom θα συνεχίζουν να πληρώνουν στο νόμισμα της σύμβασής τους, δηλαδή σε ευρώ ή δολάριο, στην περίπτωση της χώρας μας σε ευρώ. Άρα δεν χρειάζεται να αναζητήσουν ρούβλια οι εταιρείες για να συνεχίσουν να πληρώνουν το ρωσικό αέριο. Σε ευρώ θα συνεχίσουν να το πληρώνουν στέλνοντας το σχετικό έμβασμα στην Gazprombank, όπως έκαναν ανέκαθεν. Αυτό, όμως, το επιπλέον που ζητάει ο Πούτιν είναι, παράλληλα, στην ίδια τράπεζα η οποία έχει εξαιρεθεί από τις ευρωπαϊκές κυρώσεις να ανοίξουν έναν παράλληλο λογαριασμό και μέσω αυτού του λογαριασμού θα μετατρέπονται τα ευρώ σε ρούβλια. Οι Ρώσοι, λοιπόν, ζητούν να συνεχίσουμε να πληρώνουμε σε ευρώ, με τη μόνη διαφορά να μετατρέπονται σε ρούβλια από εκείνους στη συγκεκριμένη τράπεζα. Το συγκεκριμένο διάταγμα δεν έχει κάποιο κόστος για τις εταιρείες που θα συμμετάσχουν και θα συναινέσουν σε αυτού του είδους τις πληρωμές».
«Η ενημέρωση της Κομισιόν για το ζήτημα είναι ελλιπής»
«Το θέμα είναι τι κάνουν οι ιδιωτικές και οι κρατικές εταιρείες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πριν από λίγες ημέρες απέστειλε ένα έγγραφο με το οποίο προειδοποίησε τις εταιρείες στα κράτη-μέλη πως ο μηχανισμός Πούτιν συνιστά παραβίαση των οικονομικών κυρώσεων. Αλλά το έγγραφο αυτό κατά την άποψή μου είναι αρκετά αμφίσημο, διότι στο περιεχόμενό του αφήνει περιθώριο να μη θεωρηθούν αυτές οι πληρωμές παράκαμψη των οικονομικών κυρώσεων», συνεχίζει.
«Πολλές εταιρείες και κράτη θέλουν να συμμετέχουν στον μηχανισμό με τα ρούβλια»
«Ήδη πολλά κράτη-μέλη και πολλές εταιρείες στην ΕΕ έχουν δηλώσει απροθυμία να διακοπεί το φυσικό αέριο από τη Ρωσία, κι αυτό δείχνει πόσο διχασμένη παραμένει η ΕΕ. Για παράδειγμα, ο ιταλικός κολοσσός Εni και άλλες εταιρείες φέρονται διατεθειμένες να συμμετάσχουν σε αυτόν τον μηχανισμό. Πρόκειται για ένα πολιτικό μπρα-ντε-φερ, με πολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις» εξηγεί.
Τι θα κάνει η Ελλάδα με τις πληρωμές;
Ερωτηθείς σχετικά με τη χώρα μας και το τι αναμένεται να κάνει σε λίγες ημέρες, οπότε θα πρέπει να πληρώσει για το ρωσικό φυσικό αέριο, τοποθετείται ως εξής:
«Σχετικά με τη χώρα μας η οποία θα πρέπει να πληρώσει για το φυσικό αέριο στις 25 Μαΐου, τα βλέμματα όλα είναι στραμμένα στο τι θα κάνει η Γερμανία, αλλά, φυσικά, και στο Συμβούλιο Κορυφής της ΕΕ, όπου εκεί ενδεχομένως τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη-μέλη θα καταλήξουν σε κάποια κοινή στάση. Γενικώς κρατάμε μικρό καλάθι, διότι έχουμε δει πως οι Βρυξέλλες πετάνε το μπαλάκι πίσω στα κράτη για ζητήματα ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού. Θα έχουμε σίγουρα εξελίξεις πριν από την επικείμενη πληρωμή της Ελλάδας. Θα πρέπει να εξαντληθούν όλα τα νομικά μέσα προκειμένου να μη διακοπεί η παροχή φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Υπάρχουν νομικοί τρόποι για να μπορέσουν να πραγματοποιηθούν οι πληρωμές χωρίς να παρακάμπτονται οι κυρώσεις».
Εάν οι εταιρείες στη χώρα μας χρησιμοποιήσουν τον μηχανισμό Πούτιν, παραβιάζουν τις κυρώσεις;
Ο καθηγητής αναφέρεται, επίσης, στην Οδηγία της Κομισιόν σχετικά με τον μηχανισμό Πούτιν, τονίζοντας: «Το χαρτί που έδωσε η Κομισιόν είναι ένα πρόχειρο κείμενο. Δεν καταλήγει πουθενά και δεν δίνει κανέναν οδηγό για τις εταιρείες. Το ζήτημα, λοιπόν, είναι πολιτικό μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ, γι’ αυτό αναφέρομαι σε έξυπνους νομικούς τρόπους. Ό,τι και να πράξει λοιπόν μια ιδιωτική εταιρεία τώρα στην Ελλάδα, θα κριθεί στο μέλλον. Αυτά είναι αξιολογικές κρίσεις που ένα διεθνές δικαστήριο ή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που μπορεί να κληθεί στο μέλλον να τα ερμηνεύσει είναι σίγουρο πως και από τη μία αλλά και από την άλλη πλευρά να υπάρξει μια πειστική θέση, αλλά και μια πειστική απάντηση. Δεν έχει καμία σκοπιμότητα να σκεφτόμαστε τώρα το τι θα αποφανθούν μετά για τις κυρώσεις. Πρέπει να βρεθεί τρόπος να μη διακοπεί το αέριο, δεν είμαστε έτοιμοι».
Δείτε αναλυτικά όλα όσα είπε ο καθηγητής στη «Ζούγκλα»:
