Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Οι αγοραστές των επιχειρήσεων Starbucks λένε ότι πλήρωσαν γύρω στα 6 εκατ.δολ για να εξαγοράσουν τα περιουσιακά της στοιχεία, παρά το ότι τα έσοδά της το 2021 ηταν δέκα φορές περισσότερα.
Τις εβδομάδες μετά την έναρξη του πολέμου της Ουκρανίας, οι δυτικές εταιρείες στη Ρωσία βρέθηκαν αντιμέτωπες με ένα εξαιρετικά δύσκολο πρόβλημα. Αντιμετωπίζοντας την πίεση από τους πελάτες τους και τις δυτικές κυβερνήσεις -προκειμένου να τερματίσουν όλες τις δραστηριότητές τους στη Ρωσία – μεγάλες επιχειρήσεις από την Coca-Cola έως τη Levi's και την Ikea ανακοίνωσαν ότι θα αποχωρήσουν.
Έτσι, καθώς οι απλοί Ρώσοι βρήκαν την πρόσβασή τους στις υπηρεσίες της Apple περιορισμένη και το Netflix να αναστέλει την λειτουργία του, πολλές δυτικές μάρκες με σημαντική φυσική παρουσία στη χώρα βρέθηκαν να δέχονται τεράστια οικονομικά χτυπήματα για την απόφασή τους να «αυτοτιμωρηθούν». Στον απόηχο της αποχώρησης των δυτικών εταιρειών, ορισμένοι Ρώσοι βρήκαν μοναδικές ευκαιρίες να αποκτήσουν εξαιρετικά πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία, σε τιμές ευκαιριας.
Στις αρχές του 2022, τα Starbucks διέθεταν 130 καταστήματα στη Ρωσία, τα οποία λειτουργούσαν κυρίως μέσω franchise. Μετά την αρχική παύση των εργασιών τον Μάρτιο του 2022, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι τον Μάιο θα τα πουλήσει και θα αποχωρήσει πλήρως, με την υπόσχεση να στηρίξει τους 2.000 υπαλλήλους της για μερικούς μήνες.
Μόλις λίγους μήνες αργότερα έγιναν τα εγκαίνια του Stars Coffee – μια νέα μάρκα που λειτουργεί στα περισσότερα (παλιά) καταστήματα των Starbucks και έχει εμφανώς κάτι περισσότερο από μια παροδική ομοιότητα με τον προκάτοχό της. Η επιχείρηση είναι συνιδιοκτησία του Ρώσου ράπερ Timati και του εστιάτορα Anton Pinskiy, οι οποίοι είπαν στο κρατικό πρακτορείο μέσων ενημέρωσης Tass, σε συνέντευξη που δόθηκε την περασμένη Τρίτη, ότι απέκτησαν όλα τα περιουσιακά στοιχεία των Starbucks στη Ρωσία για μόλις 6500 εκατ ρούβλια (περίπου 6 εκατ δολ).
Ο Pinskiy δηλωσε στο Tass ότι η απόκτηση αυτών των περιουσιακών στοιχείων ήταν μια ευκαιρία που «δεν θα μπορούσε να χαθεί». Το 2021, η ρωσική μητρική εταιρεία των Starbucks ανέφερε έσοδα άνω των 60 εκατ δολαρίων, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Interfax.
Ερωτηθείς εάν η τιμή πώλησης αποτελούσε έκπτωση, ο Pinskiy είπε: «Εξαρτάται από το τι εννοείς με αυτή τη λέξη. Αγοράσαμε μια κλειστή επιχείρηση που δεν απέφερε κέρδη».
Ο Timati είναι ένθερμος υποστηρικτής του Vladimir Putin και περιέγραψε τον εαυτό του ως φίλο του Τσετσένου ηγέτη Ramjan Kandyrov. Το 2015, ο ράπερ κυκλοφόρησε ένα τραγούδι με τίτλο My Best Friend is Vladimir Putin και ήταν επίσης πίσω από ένα φιλοκυβερνητικό τραγούδι που λεγόταν Moscow, στο οποίο καυχιόταν ότι η ρωσική πρωτεύουσα «δεν κάνει παρελάσεις ομοφυλοφίλων». Οι Timati και Pinskiy είναι μόνο δύο από έναν αριθμό ατόμων υψηλού καθαρού πλούτου που επωφελήθηκαν από την έξοδο δυτικών εμπορικών εταιρειων από τη Ρωσία, εξαγοράζοντας αμερικανικές και ευρωπαϊκές επιχειρήσεις σε τιμές ευκαιρίας.
Τον Μάιο του 2022, μόλις δύο μήνες αφότου η McDonald's ανακοίνωσε ότι κλείνει προσωρινά τα καταστήματα της σε ολόκληρη τη Ρωσία, η εταιρεία κατέληξε σε συμφωνία για την πώληση όλων των εστιατορίων της. Είπε ότι η παραμονή στη χώρα δεν ήταν «σύμφωνη με τις αξίες της McDonald's». Αγοραστής ήταν ο Alexander Govor, ένας επιχειρηματίας που άμεσα πήγε από την διαχείριση μιας επιχείρησης 25 franchise καταστημάτων McDonald's στη Σιβηρία, στην ιδιοκτησία περισσότερων από τα 800 εστιατόρια της, με προσωπικό άνω των 62.000 ατόμων.
Μέσα σε μια νύχτα, τα McDonald's εξαφανίστηκαν, για να αντικατασταθούν από τη νέα επωνυμία του Govor, Vkusno & tochka, που μεταφράζεται σε «νόστιμο, τελεία και παύλα». Τα Big Mac έγιναν Big Hits, τα Happy Meals μετατράπηκαν σε Kids Combos και τα τσιπς εξαφανίστηκαν για λίγο από το μενού κατά τη διάρκεια της εθνικής έλλειψης πατάτας.
Μετά την πώληση, ο Govor είπε ότι είχε πληρώσει «πολύ χαμηλότερα από την τιμή της αγοράς», περιγράφοντας το τελικό ποσό ως «συμβολικό». Η McDonald's δεν σχολίασε, αλλά είπε ότι η διαγραφή κεφαλαίων λόγω εξόδου από τη Ρωσία θα είναι της τάξης των 1,2 έως 1,4 δις δολ. Σύμφωνα με Ρώσους αξιωματούχους, η εταιρεία έχει διατηρήσει την επιλογή να αγοράσει ξανά τα εστιατόρια της εντός 15 ετών.
Τα ενδιαφέροντα του Govor εκτείνονται πολύ πέρα από το γρήγορο φαγητό. Είναι συνιδιοκτήτης της Neftekhimservis, επενδυτής κατασκευών που διαθέτει διυλιστήριο πετρελαίου στη Σιβηρία. Κατέχει επίσης μερίδιο 50% σε δασική εταιρεία και 25% σε επιχείρηση αλιείας, σύμφωνα με ρωσικά μέσα ενημέρωσης. Από τότε που εξαγόρασε τις ρωσικές επιχειρήσεις της McDonald's, αγόρασε επίσης μια φινλανδική εταιρεία που παράγει συσκευασίες τροφίμων και ποτών, αφού ανακοίνωσε πρώτα ότι εγκαταλείπει τη Ρωσία.
Το Krunchy Dream και το World of Cubes, που αντικαθιστούν τα Krispy Kreme και τα Lego αντίστοιχα, είναι μεταξύ των άλλων εμπορικών σημάτων που εμφανίστηκαν στη θεση πρώην δυτικών εμπορικών σημάτων. Ο Arkady Novikov, Ρώσος επιχειρηματίας που διαχειρίζεται μια σειρά από πολυτελή εστιατόρια σε όλο τον κόσμο, αναφέρθηκε ότι είχε αναλάβει τα 30 εστιατόρια Krispy Kreme στη Ρωσία.
Ο διευθύνων σύμβουλος της McDonald's, Chris Kempczinski, δήλωσε ότι είναι «αδύνατον να προβλεφθεί» πότε θα μπορούσε να επιστρέψει η εταιρεία στη Ρωσία και ότι η έξοδός της δεν είχε μόνο οικονομικές συνέπειες, αλλά και ένα βαθύ συμβολικό βάρος. Όταν άνοιξε το πρώτο εστιατόριο της στη Μόσχα το 1990, χιλιάδες περίμεναν στην ουρά για να δοκιμάσουν αυτό που τότε αποτελούσε ένα κομμάτι ιστορίας.
Εάν η θερμοκρασία των σχέσεων μεταξύ της Μόσχας και της Δύσης μπορεί να αντικατοπτριστεί στις τύχες των εμπορικών σημάτων όπως τα McDonald's και τα Starbucks, αυτό το άνοιγμα αντιπροσώπευε μια θέρμανση στις σχέσεις, ένα σημάδι ότι η σοβιετική οικονομία άνοιγε και ένα σύμβολο του καπιταλισμού των ΗΠΑ.
Περισσότερα από 32 χρόνια αργότερα, η Vkusno & tochka αποκάλυψε το πρώτο κατάστημα της στο χώρο του πρώην πρώτου McDonald's στην πλατεία Pushkin, αυτή τη φορά σε ένα εμφανώς μικρότερο πλήθος.
Πηγή: The Guardian
