Το «βουνό» των χρεών στις εφορίες ξεπερνά τα 110 δισ. ευρώ, δηλαδή αντιστοιχεί περίπου στο 45% του ΑΕΠ.
Ωστόσο, μια ματιά στα ποιοτικά στοιχεία αυτών των οφειλών αποκαλύπτει ότι κάτι λιγότερο από τα 28 δισ. ευρώ είναι τα χρέη από τα οποία το Δημόσιο μπορεί τελικά να εισπράξει. Τα υπόλοιπα είναι κυρίως παλιές οφειλές πτωχευμένων και αφερέγγυων ή περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν (ή δεν εντοπίζονται) περιουσιακά στοιχεία για να “κυνηγήσει” η ΑΑΔΕ με κατασχέσεις, με αποτέλεσμα να “φορτώνονται” με προσαυξήσεις και να διογκώνεται το “βουνό”.
Από την άλλη, είναι αν μη τι άλλο προκλητικό το ότι οι λίγοι είναι αυτά που χρωστάνε τα πολλά. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιανουαρίου, που επεξεργάστηκε το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, στη λίστα όσων χρωστάνε από 100.000 ως 1 εκατομμύριο ευρώ προστέθηκαν άλλοι 3.194 φορολογούμενοι, ενώ στην… ελίτ των μπαταχτσήδων, δηλαδή όσων χρωστάνε πάνω από 1 εκατομμύριο ευρώ, μπήκαν άλλα 450 φυσικά και νομικά πρόσωπα.
Τα ποσά που χρωστάνε οι μεγαλοοφειλέτες προκαλούν ίλιγγο. Στη ζώνη οφειλών 100.000- 1 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν 12,7 δισ. ευρώ και στα… ρετιρέ των οφειλών άνω του 1 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν άλλα 84,3 δισ. ευρώ. Με απλά λόγια, οι λίγοι χρωστάνε συνολικά 97 δισ. ευρώ επί του συνόλου των 110 δισ. ευρώ!
Ποιοι είναι αυτοί οι μεγαλομπαταχτσήδες, που δεν ιδρώνει το αυτί τους; Στην κατηγορία οφειλών άνω του 1 εκατ. ευρώ τα νομικά πρόσωπα συμμετέχουν στις οφειλές κατά 69,5%, με το ληξιπρόθεσμο υπόλοιπό τους να αγγίζει τα 58,6 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, το πλήθος των νομικών προσώπων που οφείλουν πάνω από 1 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκε στα 6.060, αποτελώντας το 61,6% του πλήθους των οφειλετών σε αυτό το εύρος οφειλής. Κοινώς, πρόκειται κυρίως για επιχειρήσεις που βάρεσαν “κανόνι”, βάζοντας “φέσι” σε ιδιώτες και το Δημόσιο.
Ποιο είναι το… κερασάκι στην τούρτα; Δεν μπαίνουν ούτε καν σε ρυθμίσεις οφειλών. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, μόλις το 4,4% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου βρίσκεται σε ρύθμιση, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 3,7 δισ. ευρώ. Το υψηλότερο ποσοστό των συνολικών ρυθμισμένων οφειλών (17,2%) εντοπίζεται στη… “μαρίδα’’, δηλαδή στο εύρος 500 με 10.000 ευρώ, ενώ εντός αυτού του εύρους το ποσοστό των ρυθμισμένων οφειλών αγγίζει το 19,3% για ποσά από 2.000 έως 3.000 ευρώ. Αντιθέτως στις οφειλές άνω του 1 εκατ. ευρώ το ποσοστό ρυθμίσεων πέφτει στο 1,4% και ειδικά στις επιχειρήσεις σχεδόν εξαφανίζεται στο 0,1%!
Ανεβαίνει η φοροδοτική ικανότητα
Υπάρχει, πάντως και η άλλη πλευρά του νομίσματος, που επιτρέπει μια συγκρατημένη αισιοδοξία για την πορεία των χρεών προς την εφορία από εδώ και πέρα. Σύμφωνα με τα στοιχεία των φόρων που βεβαιώθηκαν και τελικά εισπράχθηκαν, από το 2000 ως και το 2024, προκύπτει ότι το “κενό” είσπραξης βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο του, υποδηλώνοντας έτσι ότι η φοροδοτική ικανότητα των φορολογούμενων ενισχύεται.
Επί της ουσίας, το ΓΠΚΒ ανέλυσε την πορεία του μέσου φορολογικού συντελεστή (δηλαδή τους απαιτητούς φόρους ως προς το ΑΕΠ), σε σχέση με τον αποτελεσματικό φορολογικό συντελεστή (δηλαδή τους εισπραχθέντες φόρους ως ποσοστό του ΑΕΠ) και τη διαφορά τους από την οποία προκύπτει το “κενό” είσπραξης. Το πρώτο, αναμενόμενο αποτέλεσμα ήταν ότι την περίοδο της οικονομικής κρίσης, ενώ ο μέσος φορολογικός συντελεστής έπιασε “ταβάνι” 31,9% λόγω της φοροεπιδρομής των Μνημονίων, το “κενό” είσπραξης” εκτινάχθηκε στο 7,2%, αφού η φοροδοτική ικανότητα των φορολογούμενων έπιασε “πάτο”.
Την περίοδο 2020-2024, με την σταδιακή αποκατάσταση της οικονομικής δραστηριότητας, μετά το σοκ της πανδημίας, ο “μέσος φορολογικός συντελεστής᾿᾿ αυξάνεται κατά 11,8% και τα έσοδα προς τη Φορολογική Διοίκηση αυξάνονται κατά 64%. Η αύξηση τόσο του “μέσου”, όσο και του “αποτελεσματικού” φορολογικού συντελεστή, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της εισπρακτικής απόδοσης της Φορολογικής Διοίκησης, οδήγησε σε μείωση του Κενού Είσπραξης το οποίο διαμορφώθηκε το 2024 στο 0,8%, αγγίζοντας το χαμηλότερο ποσοστό του σε όλη την υπό εξέταση περίοδο.
