Τα εισοδηματικά μέτρα στήριξης που έλαβε η κυβέρνηση στο πλαίσιο των κινήσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, μετρίασαν τη συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, με την ιδιωτική κατανάλωση ωστόσο να κινείται εντονότερα καθοδικά, αναφέρει στο εβδομαδιαίο δελτίο της "7 Ημέρες Οικονομία” η Eurobank.
Όπως αναφέρει, σύμφωνα με τους τριμηνιαίους μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς θεσμικών τομέων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών διαμορφώθηκε στα €30,2 δισ. σε τρέχουσες τιμές το 2ο τρίμηνο 2020. Σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους καταγράφηκε πτώση της τάξης του -8,1% YoY ή -€2,7 δισ. YoY.
Η λήψη εισοδηματικών μέτρων στήριξης από τους ασκούντες την οικονομική πολιτική συγκράτησε σε έναν βαθμό τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος. Παρά ταύτα, η ζήτηση των νοικοκυριών, όπως αυτή αποτυπώνεται στη μεταβλητή της ιδιωτικής κατανάλωσης, συρρικνώθηκε κατά -12,7% YoY ή -€4,1 δισ. YoY, δηλαδή περισσότερο απ’ ό,τι το διαθέσιμο εισόδημα. Αυτό αντανακλάται στην ενίσχυση της αποταμίευσης των νοικοκυριών στην Ελλάδα κατά €1,5 ΥοΥ δισ. το 2ο τρίμηνο 2020.
Η αύξηση ή η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών δύναται να προέλθει τόσο από την πλευρά των πόρων (π.χ. εισόδημα από μισθούς, από περιουσία ή πόροι προερχόμενοι από μεταβιβαστικές πληρωμές όπως είναι οι συντάξεις) όσο και από την πλευρά των χρήσεων των προαναφερθέντων πόρων (π.χ. φόροι εισοδήματος, κοινωνικές εισφορές).
Στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας, καθοριστικό ρόλο στη συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών το 2ο τρίμηνο 2020 έπαιξαν οι συνιστώσες του εισοδήματος εξαρτημένης εργασίας και του μικτού εισοδήματος. Η τελευταία συνδέεται με τις αμοιβές των μελών ατομικών επιχειρήσεων και των αυτοαπασχολουμένων.
Ειδικότερα, οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας των νοικοκυριών μειώθηκαν σε ετήσια βάση κατά -7,6% ή -€1.305,6 εκατ. το 2ο τρίμηνο 2020. Το εν λόγω αποτέλεσμα εξηγείται εν μέρει από τη μείωση του αριθμού των απασχολουμένων κατά -3,4% YoY (βάσει της μεθοδολογίας των εθνικών λογαριασμών) και των ωραρίων εργασίας.
Με δεδομένα τα μέτρα αναστολής λειτουργίας πολλών επιχειρήσεων και των περιορισμών στην κυκλοφορία, ο ρυθμός συρρίκνωσης των συνολικών αμοιβών εξαρτημένης εργασίας συγκρατήθηκε σε έναν βαθμό λόγω των εισοδηματικών μέτρων στήριξης από τους ασκούντες την οικονομική πολιτική. Ένα μέρος από αυτά έλαβε τη μορφή αυξημένων επιδοτήσεων – κυρίως προς τον θεσμικό τομέα των νοικοκυριών – από τα €696,4 εκατ. το 2ο τρίμηνο 2019 στα €2.202,5 εκατ. το 2ο τρίμηνο 2020 (€1.506,1 εκατ. YoY).
Σε ό,τι αφορά τη 2η μεγαλύτερη συνιστώσα των πρωτογενών εισοδημάτων των νοικοκυριών, δηλαδή εκείνη του μικτού εισοδήματος, όπως σημειώνει η Eurobank, η μείωση που καταγράφηκε το 2ο τρίμηνο 2020 ήταν ακόμα μεγαλύτερη σε σύγκριση με την αντίστοιχη της εξαρτημένης εργασίας. Αναλυτικά διαμορφώθηκε στο -13,7% YoY ή -€1.466,8 εκατ. YoY. Τέλος και τα εισοδήματα από περιουσία κινήθηκαν πτωτικά κατά -24,9% YoY ή -€474,6 εκατ. YoY.
Για τη διαμόρφωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, στην πλευρά των πόρων, πέραν των πρωτογενών εισοδημάτων, δηλαδή εκείνων που σχετίζονται με την παραγωγική διαδικασία, προστίθενται και οι μεταβιβαστικές πληρωμές.
Οι κοινωνικές παροχές πλην τις κοινωνικές μεταβιβάσεις σε είδος μειώθηκαν κατά -8,8% YoY ή -€826,0 εκατ. YoY το 2ο τρίμηνο 2020. Το εν λόγω αποτέλεσμα προκύπτει από την υψηλή βάση σύγκρισης του 2ου τριμήνου 2019 (έκτακτη καταβολή "13ης σύνταξης”). Τέλος, οι λοιπές τρέχουσες μεταβιβάσεις (π.χ. επιχορηγήσεις μη κερδοσκοπικών οργανισμών και κρατικές ενισχύσεις) κινήθηκαν ανοδικά κατά 30,4% YoY ή €210,2 εκατ. YoY.
Τα προαναφερθέντα στοιχεία, δηλαδή οι ετήσιες μεταβολές των πρωτογενών εισοδημάτων και των μεταβιβαστικών πληρωμών προς τα νοικοκυριά, επηρέασαν αρνητικά το διαθέσιμο εισόδημα κατά -€3.862,8 εκατ. ΥοΥ το 2ο τρίμηνο 2020.
Ωστόσο, όπως τονίζει η Eurobank, η τελική πτώση ήταν κατά €1.203,3 εκατ. YoY μικρότερη, καθότι αντισταθμίστηκε από τη μείωση των φόρων εισοδήματος και πλούτου κατά -9,0% YoY ή -€280,4 εκατ. YoY, των κοινωνικών εισφορών κατά -11,1% YoY ή -€785,2 εκατ. YoY και των λοιπών τρεχουσών μεταβιβάσεων κατά -23,1% YoY ή -€137,8 εκατ. YoY.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ετήσιες μεταβολές των συνιστωσών που καταγράφονται ως πόροι για τα νοικοκυριά και των αντιστοίχων που καταγράφονται ως χρήσεις, η τελική μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος διαμορφώθηκε στο -8,1% YoY ή -€2.659,5 εκατ. YoY. Όπως προανέφερε η Eurobank, η μείωση της τελικής καταναλωτικής δαπάνης (-12,7% YoY ή -€4.143,1 εκατ. YoY) υπερέβη την πτώση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών με αποτέλεσμα την ενίσχυση των αποταμιευτικών ροών κατά €1.483,6 εκατ. YoY.
Αυτό το αποτέλεσμα εξηγείται σε έναν βαθμό από τους φυσικούς περιορισμούς για κατανάλωση που αντιμετώπισαν τα ελληνικά νοικοκυριά το 2ο τρίμηνο 2020 και από τη χειροτέρευση των προσδοκιών για την οικονομική κατάστασή τους στο άμεσο μέλλον.
Εν κατακλείδι, τα εισοδηματικά μέτρα στήριξης της κυβέρνησης, μετρίασαν τη συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, με την ιδιωτική κατανάλωση ωστόσο να κινείται εντονότερα καθοδικά. Λόγω του τρέχοντος 2ου κύματος της πανδημίας του κορονοϊού COVID-19, οι ασκούντες την οικονομική πολιτική αναμένεται να ανακοινώσουν νέα μέτρα στήριξης της οικονομίας (η ανακοίνωση είχε προγραμματιστεί για σήμερα αλλά αναβλήθηκε εξαιτίας της σεισμικής δραστηριότητας στο ανατολικό Αιγαίο) τα οποία θα στοχεύουν στην άμβλυνση της αρνητικής επίδρασης στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών των νέων παρεμβάσεων για τον περιορισμό εξάπλωσης της πανδημίας.
