Σε ελεύθερη πτώση βρίσκεται η αγορά ακινήτων στη Σουηδία, προκαλώντας στην χώρα την μεγαλύτερη οικονομική ύφεση μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης.
Οι αξίες των κατοικιών έχουν μειωθεί κατά 15% σε σχέση με το υψηλότερο σημείο τους, ενώ ο κύριος κίνδυνος για την οικονομία εντοπίζεται στις τιμές των εμπορικών ακινήτων.
Η εκτίναξη του πληθωρισμού και η αύξηση του κόστους δανεισμού έχουν ρίξει στα «τάρταρα» τις τιμές των κατοικιών παγκοσμίως, αλλά ένα από τα μέρη όπου η τάση αυτή εξελίσσεται ταχύτερα είναι η Σουηδία. Μετά από μια άνθηση των ακινήτων που διήρκεσε δεκαετίες και τροφοδοτήθηκε από φθηνή πίστωση, έλλειψη κατοικιών και υποθήκες μόνο για τόκους, η μεγαλύτερη οικονομία της Σκανδιναβίας βρίσκεται τώρα στη μέση μιας απότομης συρρίκνωσης της αγοράς κατοικίας που απειλεί να «βαθύνει» ακόμα περισσότερο μια διαφαινόμενη οικονομική ύφεση.
Οι τιμές των κατοικιών έχουν μειωθεί έως και 15% από την κορύφωσή τους νωρίτερα φέτος. Η «βουτιά» είναι τόσο απότομη που οι μειώσεις θα μπορούσαν να ξεπεράσουν ακόμα και το 20% των προβλέψεων.
«Η αγορά υφίσταται μια δραματική αλλαγή», δήλωσε η Annika Winsth, επικεφαλής οικονομολόγος της Nordea Bank Abp.
Η Σουηδία κινδυνεύει τώρα να πέσει στη χειρότερη ύφεση μεταξύ των 27 οικονομιών που απαρτίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η σκανδιναβική χώρα δεν είναι η μόνη με στεγαστικά προβλήματα. Μετά την άνθιση κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι αυξήσεις των επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών έχουν προκαλέσει πτώση των παγκόσμιων αξιών των ακινήτων. Αρκετές χώρες, μεταξύ άλλων ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, βρίσκονται εν μέσω πτώσης και περισσότερες από δώδεκα ανεπτυγμένες οικονομίες είτε βρίσκονται σε ύφεση των ακινήτων – που ορίζεται ως δύο συνεχόμενα τρίμηνα πτώσης των τιμών – είτε πρόκειται να βυθιστούν σε αυτή.
Στη Στοκχόλμη, όπου μια ρυθμιζόμενη αγορά ενοικίασης σημαίνει ότι οι αιτούντες πρέπει μερικές φορές να περιμένουν έως και μια δεκαετία για να πάρουν ένα διαμέρισμα -προτρέποντας πολλούς επίδοξους ενοικιαστές να γίνουν αγοραστές- η μεσίτρια Emma Holst λέει ότι η σύναψη συμφωνιών έχει επιβραδυνθεί σημαντικά.
«Δεν πουλάς κάθε ακίνητο μετά την πρώτη προβολή, όπως γινόταν παλαιότερα», δήλωσε η Holst, η οποία εργάζεται στο Lansforsakringar Fastighetsformedling στο κέντρο της Στοκχόλμης.
Τα σχεδόν σε πραγματικό χρόνο δεδομένα που παρέχονται από το Booli, έναν ιστότοπο καταχώρησης ακινήτων, απεικονίζουν τον βαθμό στον οποίο η άλλοτε «καυτή» αγορά της Σουηδίας έχει ψυχρανθεί. Σε γενικές γραμμές, οι αγγελίες παραμένουν τώρα στον ιστότοπο για διπλάσιο χρονικό διάστημα από ό,τι πριν από ένα χρόνο.
Δυσβάσταχτο το κόστος των σουηδικών στεγαστικών δανείων
Την στιγμή που πολλές χώρες της ΕΕ παλεύουν με παρόμοια προβλήματα, η αγορά κατοικίας της Σουηδίας είναι από τις πιο ευάλωτες. Περίπου το 64% των κατοίκων είναι ιδιοκτήτες των σπιτιών τους, ωστόσο οι περισσότεροι δεν έχουν μακροπρόθεσμα στεγαστικά δάνεια με σταθερό επιτόκιο, γεγονός που τους καθιστά ευαίσθητους στις αλλαγές των επιτοκίων.
«Η νομισματική πολιτική έχει ταχύτερη μετάδοση εδώ από ό,τι σε άλλες οικονομίες», δήλωσε η Μαρία Γουόλιν Φρέντολμ, οικονομολόγος της Swedbank AB.
Μετά από μια σειρά αυξήσεων των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα της Σουηδίας, ο μεγαλύτερος φόβος είναι τώρα ότι οι καταναλωτικές δαπάνες θα σταματήσουν. Το χρέος των νοικοκυριών ανέρχεται σε περισσότερο από το 90% του ΑΕΠ της Σουηδίας, πράγμα που σημαίνει ότι το υψηλότερο κόστος δανεισμού θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην κατανάλωση.
Αυτό έχει ήδη αρχίσει να συμβαίνει. Οι λιανικές πωλήσεις πέφτουν κατακόρυφα και η αύξηση του δανεισμού φθίνει. Δεν υπάρχουν «θετικά μηνύματα από την εγχώρια οικονομία, και ειδικά από τα νοικοκυριά ή την αγορά κατοικίας», δήλωσε η Winsth της Nordea.
Σε περίπτωση που ο πληθωρισμός συνεχίσει να επιταχύνεται, η κατάσταση στην αγορά κατοικίας μπορεί να επιδεινωθεί περαιτέρω. Η κεντρική τράπεζα της Σουηδίας υπέθεσε πρόσφατα ότι ο συνεχιζόμενος πληθωρισμός θα μπορούσε να την αναγκάσει να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο από 2,5% σε πάνω από 4,5%.
Εάν συμβεί μια τέτοια επιθετική σύσφιξη, θα μπορούσε να σημαίνει επιπλέον μείωση των αξιών των ακινήτων κατά 10%, δήλωσε η Helena Bornevall, ανώτερη οικονομολόγος της Svenska Handelsbanken AB.
Εάν η αγορά ακινήτων καταρρεύσει, οι τράπεζες της χώρας θα είναι σχετικά καλά θωρακισμένες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο δανεισμός βασίζεται στην ικανότητα των δανειοληπτών να αποπληρώνουν τα χρέη τους και στο ότι οι Σουηδοί υποστηρίζονται από ένα γενναιόδωρο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας που τους βοηθάει σε περίπτωση ανεργίας ή ασθένειας.
Ο πραγματικός κίνδυνος για τις τράπεζες είναι τα εμπορικά ακίνητα, καθώς ο δανεισμός αυτής της κατηορίας αντιπροσωπεύει μεταξύ 16% και 36% των δανείων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Πηγή: ΟΤ
