Σε μια νέα δύσκολη περίοδο εισέρχονται, και μάλιστα βίαια, οι Έλληνες, που σε πρώτη φάση θα δουν τις «τσέπες τους να αδειάζουν» ακόμη περισσότερο και τις «αμυντικές κινήσεις» περιστολής των δαπανών τους να μην αποδίδουν και πολλά.
«Η ενίσχυση των πληθωριστικών πιέσεων και η επίδρασή τους στα εισοδήματα νοικοκυριών και επιχειρήσεων φαίνεται πως είναι αναπόφευκτη» σχολιάζουν σχετικά πηγές της αγοράς. Το Χρηματιστήριο, από την άλλη πλευρά, «βυθίζεται», ακολουθώντας τη διεθνή τάση ανησυχίας και δείχνοντας ίσως το μέγεθος του προβλήματος και τις προοπτικές του άμεσου μέλλοντος.
Η επίθεση στην Ουκρανία από τις ρωσικές δυνάμεις φέρνει λοιπόν τα πάνω κάτω στη ζωή των Ελλήνων, με επιπτώσεις που θα κριθούν από τη διάρκεια της κρίσης.
Κυβερνητικές πηγές αναγνωρίζουν πως οι τελευταίες εξελίξεις οδηγούν σε μια παρατεταμένη -αλλά άγνωστης διάρκειας- περίοδο υψηλών τιμών στην ενέργεια και αυξημένου πληθωρισμού, ενώ είναι σαφές πως θα επιδράσουν αρνητικά στους ρυθμούς ανάπτυξης συνολικά στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα.
Ιδίως για την Ελλάδα, δεν μπορεί να αποκλειστεί το κλίμα διεθνούς ακρίβειας και αστάθειας να έχει σοβαρή επίπτωση και στον τουρισμό, για τον οποίο, πριν από τα τελευταία γεγονότα, υπήρχαν βάσιμες εκτιμήσεις πως θα ξεπερνούσε σε «όγκο» το 2019.
Το πρώτο και μεγαλύτερο πρόβλημα για την καθημερινότητα στη χώρα μας θα είναι η ενέργεια, που ήδη είναι πανάκριβη, καθιστώντας σχεδόν απαγορευτικές τις μετακινήσεις, επηρεάζοντας το κόστος παραγωγής των τελικών προϊόντων, το κόστος των εισαγόμενων πρώτων υλών και προϊόντων, τις μετακινήσεις, αλλά και τον τουρισμό.
Η τιμή της βενζίνης
Την πρώτη και καθοριστική επίπτωση καταγράφουν οι πολίτες στην τιμή της βενζίνης, με την αμόλυβδη να αγγίζει ακόμη και στην Αθήνα τα δύο ευρώ το λίτρο, ενώ στην επαρχία και στα νησιά έχει υπερβεί το όριο αυτό.
«Η τιμή της βενζίνης έχει ανέβει τους τελευταίους μήνες κατά 20%. Ο κόσμος έχει αρχίσει να δυσκολεύεται, οι μισθοί δεν έχουν ανέβει αντίστοιχα. Ο κόσμος προσπαθεί να χρησιμοποιεί λιγότερο το αυτοκίνητό του και περισσότερο τα μέσα μεταφοράς» λέει ιδιοκτήτης πρατηρίου.
Αν η ουκρανική κρίση συνεχιστεί επί μακρόν, η τιμή του λίτρου εκτιμάται ότι θα κινηθεί προς τα 2,20 ευρώ, και όλοι εύχονται να μη δούμε για πρώτη φορά επίπεδα γύρω ή κοντά στο 2,50 ευρώ ανά λίτρο. Αντίστοιχες θα είναι οι τιμές και στα άλλα υγρά καύσιμα, όπως το πετρέλαιο, το φυσικό και το υγροποιημένο αέριο και η ηλεκτρική φόρτιση οχημάτων.
«Έχει δυσκολέψει λίγο η κατάσταση, σαφώς έχουμε περιοριστεί λίγο στις μετακινήσεις και βάζουμε οριακά για να κάνουμε τη δουλειά μας» λέει ιδιοκτήτης πρατηρίου.
Αντίστοιχη είναι η επιβάρυνση στις δαπάνες θέρμανσης, μόνο που πλέον όλοι ελπίζουν ο χειμώνας να υποχωρήσει προ της δόξης της ανοίξεως και οι δαπάνες να μηδενιστούν έως αργά το καλοκαίρι, που θα υπάρξουν ανάγκες ψύξης και τα κλιματιστικά θα πάρουν και πάλι φωτιά…
«Ειδικά για τα επαγγελματικά, είναι μεγάλη η αύξηση και συνεχίζει να ανεβαίνει, δυστυχώς» λέει οδηγός στη «Ζούγκλα».
Το πετρέλαιο διαπραγματεύεται από τα χαράματα της Δευτέρας πέριξ των 100 δολαρίων το βαρέλι και όλοι αναμένουν από τον ΟΠΕΚ+, στον οποίο όμως συμμετέχει και η Ρωσία, να αυξήσει την ημερήσια παραγωγή, ώστε να συγκρατηθούν οι τιμές.
Ο ρόλος του ευρώ και οι φόροι
Όλοι στην προσπάθειά τους να ερμηνεύσουν την τάση των τιμών στα υγρά καύσιμα υπολογίζουν την τιμή του πετρελαίου ανά βαρέλι στις διεθνείς αγορές. Ξεχνούν, όμως, ότι η τελική τιμή είναι συνάρτηση και της ισοτιμίας ευρώ-δολαρίου. Το ευρώ βρίσκεται σε υποχώρηση διαρκείας, καθώς το αμερικανικό νόμισμα δυναμώνει στις αγορές συναλλάγματος.
Αυτό επιδεινώνει όμως, και μάλιστα σημαντικά, τις τελικές τιμές των καυσίμων.
Οι φόροι είναι ένα άλλο ακανθώδες πρόβλημα για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, όσον αφορά τα καύσιμα.
Την ίδια στιγμή, όμως, εντείνεται στο εσωτερικό της χώρας η συζήτηση για επιβολή πλαφόν στις τιμές των καυσίμων, τα οποία η έμμεση φορολογία τα επιβαρύνει κατά 57%!
Η κυβέρνηση «ξορκίζει» μια τέτοια εξέλιξη, καθώς ο δημοσιονομικός χώρος μειώθηκε δραματικά και τα δημόσια οικονομικά εμφανίζουν ήδη σχετική υστέρηση.
Φυσικό αέριο: Οι τιμές αυξάνονται στην Ευρώπη
Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη αυξήθηκαν μετά τις νέες κυρώσεις στη Ρωσία που ανακοινώθηκαν το Σαββατοκύριακο από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενισχύοντας τους φόβους για την ενεργειακή επάρκεια.
Τα futures εκτινάχθηκαν έως και 36% τη Δευτέρα, καθώς οι χώρες της Δύσης συμφώνησαν να επιβάλουν νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αφού οι αρχικές απέτυχαν να πείσουν τον Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να αποσύρει τις δυνάμεις του από την Ουκρανία.
Ενώ η απόφαση για κυρώσεις εξαιρεί την ενέργεια, υπάρχουν φόβοι ότι θα ακολουθήσουν κι άλλα μέτρα και ότι η Ρωσία θα μπορούσε να απαντήσει με απρόβλεπτο τρόπο στις Δυτικές κυρώσεις.
Τεράστιο πρόβλημα οι χρεώσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα
Η Ευρώπη λαμβάνει από τη Ρωσία περίπου το ένα τρίτο του φυσικού της αερίου, με πολλές από αυτές τις ποσότητες να ρέουν μέσω αγωγών που διασχίζουν την Ουκρανία. Οποιαδήποτε διακοπή σε αυτές τις ροές θα μπορούσε να παγώσει την Ευρώπη τον χειμώνα και να περιορίσει την ικανότητα της ηπείρου να παράγει επαρκή ηλεκτρική ενέργεια για να καλύψει τη ζήτηση, αναγκάζοντας τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, από τις μεταλλουργίες μέχρι βιομηχανίες λιπασμάτων, να επιβραδύνουν ή ακόμα και να σταματήσουν την παραγωγή.
Οι λογαριασμοί του ρεύματος «καίνε» τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις από το φθινόπωρο, καθώς οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις αφαιρούν βίαια το μεγαλύτερο μέρος του μηνιαίου εισοδήματος, χωρίς ο πολίτης να μπορεί να αντισταθεί, αφού δεν είναι θέμα κατανάλωσης αλλά συνολικής αναπροσαρμογής.
Η αγορά ενέργειας βρίσκεται τουλάχιστον σε αναταραχή και ήδη έχουν αρχίσει να μένουν απλήρωτοι λογαριασμοί.
Η πρακτική των εταιρειών να αποστέλλουν έναντι κατανάλωσης λογαριασμούς και όχι να μετράνε την κατανάλωση κάθε μήνα, έχει στρεβλώσει ακόμη περισσότερο τις χρεώσεις. Η πρακτική αυτή σημαίνει ότι οι καταναλωτές θα πληρώνουν το κόστος της θέρμανσης ακόμη και πολύ μετά το Πάσχα…
Τέλος, τραπεζικοί κύκλοι σημειώνουν πως η νέα αναταραχή θα επηρεάσει τη δυνατότητα εξυπηρέτησης των ανοιγμάτων από τους δανειολήπτες.
Επιπλέον, το κλίμα αβεβαιότητας που έχει διαμορφωθεί θα καταστήσει πιο επιφυλακτικούς όσους προγραμματίζουν να επενδύσουν στην εγχώρια αγορά, με σαφή αντίκτυπο στον ρυθμό ανάπτυξης της χώρας, που μέχρι τώρα έδειχνε να πηγαίνει καλά και πάνω από τις προβλέψεις.
Σταϊκούρας: Επιπτώσεις σε ενέργεια και σε πληθωρισμό λόγω του πολέμου στην Ουκρανία
«Η ελληνική κυβέρνηση έχει ζητήσει διά του αρμόδιου υπουργού Κώστα Σκρέκα, και θα συζητηθεί εκτάκτως σήμερα στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας, να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός μηχανισμός αλληλεγγύης για την ενεργειακή κρίση, που εντείνεται από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία», τόνισε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ.
Όπως ανέφερε, σύμφωνα με την ελληνική πρόταση, τα κράτη-μέλη θα έχουν τη δυνατότητα λήψης χαμηλότοκων δανείων για τη χρηματοδότηση μέτρων αντιστάθμισης των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές ενέργειας, ενώ τα δάνεια δεν θα υπολογίζονται στο έλλειμμα και στο δημόσιο χρέος των κρατών-μελών.
Ο κ. Σταϊκούρας δήλωσε ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών, λόγω της ουκρανικής κρίσης θα δούμε επιπτώσεις κυρίως στην ενέργεια, αλλά και αντίκτυπο στον πληθωρισμό, στο κόστος δανεισμού και στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Εκτίμησε ότι ενδεχομένως θα δούμε αρνητικές επιπτώσεις και στον τουρισμό, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και μείωση των ταξιδιωτικών εισπράξεων μέχρι 5%.
Ανέφερε, παράλληλα, ότι οι πληθωριστικές συνέπειες θα αφορούν και τις εισαγωγές από σιτηρά και δημητριακά.
Οι συνέπειες του Swift
Ο υπουργός Οικονομικών τόνισε, πάντως, ότι η Ευρώπη ενήργησε έγκαιρα, γρήγορα και ενωτικά και σε αυτή την κρίση στην Ουκρανία, ενώ εκτίμησε πως οι επιπλέον κυρώσεις, όπως το Swift, θα έχουν επιπτώσεις και στις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Επίσης, έκανε γνωστό ότι η Ελλάδα έχει ζητήσει γραπτώς από τα ευρωπαϊκά φόρα την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους όποιους δημοσιονομικούς στόχους στο μέλλον.
Ανέφερε, τέλος, ότι τις επόμενες εβδομάδες θα νομοθετηθεί ο νέος ΕΝΦΙΑ.
